Gezaghebber van Sint-Eustatius, Alida Francis, maakt zich zorgen over het opvallend lage aantal kiezers dat heeft gestemd tijdens de Tweede Kamerverkiezingen op haar eiland. Van de 1935 stemgerechtigden op Sint-Eustatius zijn op woensdag 29 oktober maar 206 mensen gaan stemmen. Dat is nauwelijks tien procent. Net als Bonaire en Saba mogen de bewoners van Statia sinds 2010 stemmen voor de samenstelling van de Tweede Kamer. In de afgelopen jaren was er al weinig animo om dat te doen. Maar dit is het laagste opkomstpercentage tot nu toe. “Nederlandse politieke partijen moeten meer moeite doen om hun boodschap te laten horen in het Caribisch deel van het Koninkrijk.”
Niet alleen op Statia, ook op de andere eilanden van het Caribisch deel van het Koninkrijk gingen er niet veel mensen naar de stembus. Op Bonaire gingen 3355 mensen stemmen, van het totaal aantal stemgerechtigden van 15.578. Op Saba gingen 260 mensen stemmen van de 976 stemgerechtigden. De partij D66 is op de eilanden Bonaire en Saba de grootste partij geworden. Uit de voorlopige verkiezingsuitslag blijkt dat op Saba 103 mensen op de partij van Rob Jetten hebben gestemd. Op Bonaire hebben 745 kiezers op D66 gestemd. GroenLinks/PvdA werd dit jaar de tweede partij op Saba met 68 stemmen. Op Bonaire is de ChristenUnie met 516 de tweede grootste stemmentrekker.
Op Sint-Eustatius was het opvallend dat de partij NSC met 65 stemmers het hoogste aantal kreeg. Volgens Francis zette namens die partij Kamerlid Faith Bruyning zich de afgelopen jaren veel in voor de BES-eilanden. “Ik zie het als een ‘gesture of appreciation’ voor haar.” Nummer twee qua stemmen is D66 met 45 stemmen en GroenLinks/PvdA eindigde op de derde plaats met 30 stemmen.
Stemcultuur
De opkomst van de kiezers is laag. Iets meer dan 26 procent op Saba, iets meer dan 21 procent op Bonaire en net boven de tien procent op Statia. Francis heeft haar gedachten laten gaan over de achterliggende redenen hiervoor. “De belangrijkste reden voor de lage opkomst ligt in het feit dat de stemcultuur in Nederland en Statia verschilt.”
Ze legt uit dat voor 2010 de bewoners enkel stemden in lokale politieke verkiezingen. “In 2011 mochten we voor het eerst stemmen voor de Tweede Kamer. Helaas is in de vijftien jaar daarna geen positieve ontwikkeling te zien.” Francis is afgestudeerd communicatiespecialist. “Ik constateer ‘an urgent need’ voor Nederlandse politieke partijen om goed na te denken over de wijze waarop ze hun boodschap in het Caribisch deel van het Koninkrijk gehoord willen krijgen.”
“Natuurlijk”, zo zegt ze. “Zijn de aantallen hier klein. Maar de uitwerking van de politiek in Den Haag heeft gevolgen voor de bewoners hier. Waarom doen ze geen extra moeite om gehoord te worden. ‘Why don’t they go the extra mile?’” Volgens Francis hebben veel bewoners van Statia te weinig informatie over de Nederlandse politieke partijen en is het lastig die te krijgen.
Nederlandstalige partijprogramma’s
“Tijdens de verkiezingen van 2023 namen enkele politici de moeite om de BES-eilanden te bezoeken om hun standpunten te verduidelijken. Dit jaar was dat minder. Maar waarom zijn alle partijprogramma’s in het Nederlands? Waarom geen samenvattingen in het Engels, of Papiamento, de andere officiële taal in het Caribisch deel van het Koninkrijk?”
Francis: “Ik zeg dit omdat politieke partijen fondsen krijgen van de Nederlandse overheid. Wij zijn ook Nederlandse burgers. Partijen moeten ook interesse hebben om hun boodschap hier te verkondigen. We leven in de tijd van AI en technologie. Waarom maken ze geen videoboodschappen van twee of drie minuten in het Engels voor de burgers van de eilanden? Tijdens lokale verkiezingen gaat meer dan 85 procent naar de stembus. Bewoners zijn normaal gesproken actief en betrokken. Maar er is gebrek aan informatie vanuit Nederland.”
Videoboodschappen
Daarom haar boodschap aan de Nederlandse politieke partijen: “Vergeet in je campagne de BES-eilanden niet. Als je een boodschap hebt, laat die ook aan ons horen. ‘Make work on this’. Ik hoop dat dit de participatiegraad van de bewoners verhoogd. We hebben een stemcultuur, mensen stemmen graag. Onderwerpen als gezondheidszorg zijn ook voor ons interessant, maar dan graag in het Engels.”
Dat er nu zo weinig wordt gestemd, kan een verkeerde boodschap afgeven, dat inwoners op de BES-eilanden niet geïnteresseerd zijn. “Dat zijn we wel.” Daarnaast benadrukt Francis dat ook bij deze verkiezingen weer duidelijk is geworden ‘dat elke stem telt’. “Nu gaan weinig mensen op de BES-eilanden stemmen, maar als iedereen gebruik maakt van zijn of haar stemrecht, kunnen we in sommige gevallen het verschil maken. We zien nu tijdens de verkiezingen dat elke stem belangrijk kan zijn. Dat moet elke politieke partij aanspreken.”
