De Amerikaanse aanval op een Venezolaanse boot leidde deze week tot onrust op Aruba en Curaçao, waar de vrees voor escalatie groeit. Buitenlandse Zaken en Defensie vallen echter niet onder de eilanden zelf, maar onder Nederland, waardoor Den Haag de situatie beoordeelt. Volgens het Nederlandse ministerie van Defensie is er ‘geen acute dreiging’ en zijn extra maatregelen vooralsnog niet nodig.
Trump valt ‘narcoterroristen’ aan
Begin september voerden de Verenigde Staten een luchtactie uit tegen een Venezolaanse boot in internationale wateren. Naar verluid zouden er elf vermoedelijke leden van de criminele bende Tren de Aragua om het leven zijn gekomen. President Donald Trump (GOP) bestempelde de slachtoffers als ‘narcoterroristen’ en gaf aan dat dergelijke aanvallen zullen worden herhaald, iets wat in juridisch en ethisch opzicht op stevige kritiek stuit in internationale media.
Aruba en Curaçao, gelegen op slechts respectievelijk 40 en 65 km van de Venezolaanse kust, voelen zich steeds meer meegesleurd in deze geopolitieke confrontatie. In augustus kondigde Trump de uitzending aan van drie oorlogsschepen, de USS Gravely, de USS Jason Dunham en de USS Sampson richting Venezuela. Eén daarvan zou op 28 augustus in Willemstad aanmeren voor brandstof, wat zowel op Curaçao als op Aruba tot onrust leidde. Bij de aankomst van een Amerikaans oorlogsschip riep de Curaçaose premier Gilmar ‘Pik’ Pisas (MFK) de bevolking op tot kalmte en waarschuwde hij ‘niet in paniek te raken’.
Angst voor escalatie en regionale gevolgen
De bevolking is er bezorgd over dat militaire bewegingen het eiland kunnen blootstellen aan ongewenste escalaties. Ook is de angst groot dat Curaçao en Aruba, ondanks de sterke historische banden met Venezuela, op gespannen voet komt te staan door de Amerikaanse aanwezigheid. Voor Aruba, dat het dichtst bij Venezuela ligt, schept dat extra zorgen, maar tot nu toe blijft de Arubaanse overheid stil. Vragen vanuit het Caribisch Netwerk aan de Arubaanse premier Mike Eman (AVP), de minister van Justitie Arthur Dowers (AVP) en de minister van Koninkrijksrelaties Gerlien Croes (Futuro) zijn nog steeds onbeantwoord. Ook zijn hier geen persconferenties noch persberichten over gestuurd om de bevolking enigszins te informeren.
De Arubaanse oppositieleider en parlementariër Evelyn Wever-Croes (MEP) uit zich kritisch op social media over het ontbreken van informatie vanuit de Arubaans regering: “Zoiets heeft tot nu toe nooit in ons regio plaatsgevonden, maar intussen wordt er geen informatie vanuit de Arubaanse regering vrijgegeven”, stelt ze. “Zelf kunnen we niet veel doen, maar het blijft belangrijk om alert te blijven, vooral voor de lokale vissers.”
‘Niet genoeg informatie voor acute dreiging’
Op vragen van het Caribisch Netwerk over deze actie benadrukt het Nederlandse ministerie van Defensie dat het Koninkrijk ‘niet bij de inzet betrokken’ was toen de Verenigde Staten begin september een Venezolaanse boot in de zuidelijke Caribische Zee aanvielen. “Het betreft een nationaal aangestuurde inzet door de VS. Op dit moment beschikken we niet over nadere informatie,” aldus een woordvoerder van het ministerie. Volgens Defensie staat de veiligheid van de eilanden, inwoners en bezoekers voorop: “We volgen de situatie goed.” Maar de woordvoerder geeft duidelijk aan dat er op dit moment ‘geen extra maatregelen nodig zijn’.
Om escalatie te voorkomen en informatie uit te wisselen, onderhoudt Nederland contact met Washington en delen Defensie en Buitenlandse Zaken informatie met de autoriteiten van Aruba, Curaçao en Bonaire, aldus Defensie. Op vragen over risico’s voor Nederlandse belangen in de regio verwijst Defensie naar voorbereidende plannen. “We zijn altijd voorbereid op verschillende scenario’s, waaronder migratiestromen, evacuaties en in het ultieme geval de verdediging van het grondgebied,” stelt het ministerie. Voorlopig ziet Den Haag echter ‘geen acute dreiging’ in de regio.
In een persverklaring laat het ministerie weten dat de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Ruben Brekelmans op 4 september heeft gesproken met premier Pisas op Curaçao, gezaghebber Soliano op Bonaire en een vertegenwoordiger van premier Eman op Aruba, over de actuele ontwikkelingen in de regio, waaronder de Amerikaanse inzet in de Caribische zee.
Over de juridische en diplomatieke kant van de aanval wil het kabinet zich nog niet uitspreken. “We zijn de militaire actie aan het bestuderen. Het is van belang om eerst alle feiten op tafel te krijgen om tot de juiste afwegingen te komen,” aldus Defensie.
