Mensen met een visuele beperking hebben op Bonaire, Curaçao en Aruba de kans zich te scholen tot professioneel masseur. De trainingen zijn onderdeel van het initiatief Blindenmassage, dat inspeelt op de uitzonderlijke tastzin van deze doelgroep. “Als je niet kunt zien, leer je voelen op een manier die veel verder gaat dan techniek,” zegt trainer en oprichter Paul Vrenken. “Dat maakt visueel beperkte mensen uitermate geschikt voor het vak van masseur.”
Voor slechtzienden op de eilanden zijn er weinig mogelijkheden om een opleiding te volgen of een passend beroep uit te voeren. Terwijl ze ook veel wél kunnen. Dit is het uitgangspunt van de cursus. Paul Vrenken, oprichter van Blindenmassage, vertelt: “Hoe weinig ze precies zien, vind ik niet zo interessant. Ik vraag altijd meteen: wat kun je wel?” Zo kunnen slechtzienden bijvoorbeeld heel veel op de tast, wat ideaal is bij het vak van masseur. “Toen ik zelf begon met mijn opleiding tot sportmasseur zat ik heel veel in mijn hoofd. Deze mensen voelen veel beter.”
Unieke cursus
Sinds 2000 ontwikkelt Vrenken zich op het gebied van massages en yoga. Hij kwam per toeval in aanraking met slechtzienden, voor wie hij zich nu met veel passie inzet. Hij ontwikkelde een professionele training, speciaal gericht op visueel beperkte mensen, die in Nederland erkend is door het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO). Deze unieke cursus is een intensief praktijkgericht traject dat blinden en slechtzienden vaardigheden en zelfvertrouwen bijbrengt, zodat zij beter kunnen participeren in de arbeidsmarkt. “Slechtzienden kunnen geen chauffeur, piloot of secretaresse worden,” motiveert hij zijn inzet, “maar wel masseur.”
In de afgelopen jaren bracht Vrenken Blindenmassage naar de eilanden, in samenwerking met de op Curaçao woonachtige fysiotherapeut en trainer Rob van Wageningen. In 2022 gaven zij voor het eerst een training op Curaçao, in 2024 volgde Bonaire en afgelopen maand was Aruba aan de beurt: acht van de negen deelnemers met een visuele beperking slaagden daar voor het praktijkexamen stoelmassage. Zeven van de negen slaagden voor de modules klassieke, sport- en ontspanningsmassage.
Vrenken, die sinds een paar jaar in Spanje woont, doet tijdens het traject op de eilanden ook veel in het Spaans voor Latijns-Amerikaanse deelnemers of mensen voor wie Spaans gemakkelijker is dan Nederlands. “Ik ben ontzettend dankbaar voor deze kans en voor het aanpassingsvermogen van de docenten,” deelt een Colombiaanse deelnemer na afloop van de training op Bonaire.
Paul Vrenken tijdens de cursus op Bonaire. Foto ZW-groep
‘Tot ziens’
In eerste instantie was het even wennen om te werken met deze doelgroep van blinden en slechtzienden, geeft Vrenken toe. “Je realiseert je niet hoe vaak je eigenlijk dingen als ‘tot ziens’ of ‘ik zie het niet zitten’ zegt. Inmiddels ben ik daar wat relaxter in geworden.” De invulling van de cursus vergt wel een aantal aanpassingen ten opzichte van een reguliere massageopleiding. “Mijn cursisten kunnen niet even iets nalezen, ze moeten alles onthouden uit de lessen. Daarom heb ik nu wat theorie opgenomen, zodat ze toch even terug kunnen naar de stof,” vertelt hij. Op deze manier krijgen de deelnemers alle benodigde theoretische kennis. “De anatomie en de massagegrepen worden veelal geleerd door die in de praktijk te ervaren, zelf te ondergaan en te voelen.”
Doe-vak
Verder is het vooral veel oefenen. “Massages geven is echt een doe-vak,” aldus Vrenken. “Als je net je rijbewijs haalt, kun je ook niet gelijk perfect rijden.” Het Blindenmassage-diploma is dan ook maar het begin. Wel is hij optimistisch dat het de deelnemers mooie nieuwe kansen biedt. “Eén van de deelnemers van de cursus op Bonaire werkt nu nog in een apotheek, maar omdat haar zicht steeds slechter wordt, zal ze daar binnenkort mee moeten stoppen,” vertelt Vrenken. “Gelukkig heeft ze aanleg voor het vak, en is ze zelfs al benaderd door een massagesalon om daar aan de slag te gaan.”
Samenwerking
Vrenken organiseerde het traject op Aruba in samenwerking met Fundacion Arubano di esnan Visualmente Incapacita (FAVI). Hijzelf gaf de training en twee masseuses van het eiland, Rossiel Colmenares en Jenny Ras, assisteerden hem daarbij –volledig vrijwillig– om de training tot een succes te maken. Naast stoelmassage leerden de negen deelnemers ook klassieke massages en sport- en ontspanningsmassages geven. Tijdens het praktijkexamen zijn mensen van verschillende massagesalons en fysiotherapeuten aanwezig om de opgedane vaardigheden van de deelnemers te toetsen. Na het examen zijn zij in staat hun diensten professioneel aan te bieden op evenementen, bij bedrijven en resorts of in een eigen praktijk.
Paul Vrenken met de Arubaanse masseuses Rossiel Colmenares en Jenny Ras die hem vrijwillig assisteerden. Foto Archief Paul Vrenken
Het traject
Naast de lesdagen wordt tijdens de opleiding ook aandacht besteed aan fysieke en mentale ontspanning. Zo volgden de deelnemers op Aruba een yogales op het strand, werd er samen gesport en was er ruimte om de natuur van het eiland te ervaren. De diploma-uitreiking op zaterdag vormde de feestelijke afsluiting van het opleidingstraject. Uiteindelijk slaagden acht van de negen deelnemers voor stoelmassage en zeven voor wellness-massage.
Vrenken kijkt positief terug op het traject. “Het was ontzettend mooi om te zien hoe de saamhorigheid in de groep was gegroeid tijdens de cursus: de sfeer en de samenwerking waren buitengewoon goed”, vertelt hij. “Zo bijzonder dat iedereen zich opende en kwetsbaar durfde te zijn en hoe men elkaar steunde. Ik ben dankbaar voor dit mooie werk en de vloeiende samenwerking met alle medewerkers van de FAVI.”
Bij de diploma-uitreikingen van de cursus is het voelbaar dat de cursisten en docenten intensief met elkaar hebben opgetrokken en er een leuke band is ontstaan. Iedere deelnemer krijgt een persoonlijk praatje bij het ontvangen van het diploma. Met tranen in de ogen vertellen de organisatoren hoe trots ze zijn op de deelnemers.
Liza, een deelneemster uit Aruba, kijkt positief terug op het traject: “Ik ben zo dankbaar dat ik nu iets heb geleerd waardoor ik ook iets kan bijdragen, omdat ik echt een vak heb geleerd waarin ik mijn eigen kracht voel en kan inzetten voor de gezondheid van anderen.”
Een trotse groep tijdens de diploma-uitreiking op Bonaire. Foto Deborah Bremmer
Vooruitblik
Ook Vrenken voelt zich trots en voldaan en kijkt uit naar een vervolg. “Het plan van FAVI en van Blindenmassage Nederland is om volgend jaar rond deze tijd van het jaar opnieuw een wellness- en massageopleiding te geven op Aruba. Hierin wordt dan dieper op de stof ingegaan en komen nieuwe massagevormen aan de orde. “Mijn idee is om deze cursus ook open te stellen voor diegenen die op Curaçao en Bonaire actief zijn als masseur, zodat ook zij zich verder kunnen ontwikkelen,” aldus Vrenken.
