De lokale overheid en de Dialooggroep wijzen met hun beschuldigende vingers naar elkaar over het nog op te richten slavernijmonument op Bonaire. Er had op 1 juli een slavernijmonument op Bonaire moeten staan – althans, dat was de wens van de Dialooggroep Bonaire. Die datum, exact een jaar na het officiële Herdenkingsjaar Slavernijverleden, werd gezien als een krachtig symbolisch moment. Maar het monument is er nog steeds niet. De betrokken partijen verwijten elkaar deze vertraging, waardoor het monument nu lijkt te zorgen voor verdeeldheid.
Terwijl de Dialooggroep Bonaire spreekt van frustratie en tegenwerking door de lokale overheid, stelt diezelfde overheid dat het vooral ontbrak aan samenwerking vanuit de Dialooggroep zelf. Uit antwoorden van de Bonairiaanse overheid blijkt dat beide partijen uiteenlopende opvattingen hebben over de afgelopen maanden.
Geen officiële deadline gemist
Waar de Dialooggroep mikte op een symbolische onthulling op 1 juli 2025, wijst de overheid van Bonaire erop dat dit nooit een bestuurlijke deadline was. “Het is jammer dat er sprake lijkt te zijn van misinterpretatie. De formele deadline was altijd 1 juli 2025, voor het indienen van de eilandelijke actieagenda bij het Nederlandse ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties”, aldus het Openbaar Lichaam Bonaire. “Dat is duidelijk gecommuniceerd, ook aan de Dialooggroep.”
Volgens de overheid mogen projecten (rond kennis, bewustwording en herdenking van het slavernijverleden) pas van start na formele goedkeuring door het Rijk. “Dus eerder had nooit gekund.” Zolang er geen akkoord is over de locatie – en die is er nog steeds niet – blijft de reservering van 310.000 dollar voor het monument op de plank liggen, benadrukt de overheid.
Locatie blijft struikelblok
Volgens Arthur Sealy van de Dialooggroep ligt het project al maanden stil vanwege het uitblijven van toestemming voor een centrale plek in Kralendijk. “Andere voorgestelde locaties lagen te afgelegen of waren particulier bezit”, vertelde hij eerder.
De overheid kaatst de bal echter terug en stelt dat de Dialooggroep met een compromis moet komen. “We hebben meerdere locaties voorgesteld buiten het centrum – Rincon, Fontein, Tera Kora – maar die zijn door de Dialooggroep afgewezen.”
Tegelijkertijd dringt de overheid aan op een geactualiseerd plan en een nieuwe begroting, vanwege de inflatie en gestegen bouwkosten sinds 2023. Maar ook dat werd volgens hen niet geleverd. Volgens Sealy gaan locatie en financiën hand in hand. “Hoe kunnen we een kostenplaatje maken zonder te weten waar het monument precies komt?”
De overheid bevestigt wel dat knelpunt. “De heer Sealy heeft in principe gelijk dat locatie en financiering onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Zonder concrete locatie is er geen vergunning mogelijk en kunnen kosten niet nauwkeurig worden begroot. Desalniettemin hebben we besloten om toch een reservering te doen.”
Samenwerking stukgelopen
De Bonairiaanse overheid stelt verder dat Sealy herhaaldelijk weigerde samen te werken met het lokale adviescomité Herdenking, Doorwerking & Toekomst (HDT). “Een lid van zijn eigen groep, de heer Cicilia, zit in dat comité. Toch gaf de heer Sealy in e-mails aan geen samenwerking te willen,” aldus de overheid.
De Dialooggroep liet eerder al weten niet te willen samenwerken zolang er ambtenaren in het comité zitten. “Dat was niet de afspraak. De nieuwe commissie zou onafhankelijk zijn”, aldus Sealy. De overheid verdedigt zich met het argument dat ‘slechts één lid ambtenaar is’. “De rest komt uit de samenleving: cultuur, bibliotheek, mentale gezondheidszorg en maatschappelijk veld.”
Wie is verantwoordelijk?
Zowel de lokale overheid als Arthur Sealy leggen de verantwoordelijkheid voor de vertraging bij de ander neer. De vraag blijft: wie had de regie moeten nemen?
De overheid van Bonaire stelt niet verantwoordelijk te zijn voor het uitblijven van het monument. “Het Openbaar Lichaam Bonaire voelt zich verantwoordelijk voor goed bestuur en zorgvuldig gebruik van publieke middelen. Die plicht is nagekomen via een tijdige actieagenda, betrokkenheid van de gemeenschap, een gedetailleerde begroting en een tijdelijk adviescomité. Het ontbreken van een locatie komt vooral door het uitblijven van plannen en samenwerking vanuit de Dialooggroep.”
De overheid van Bonaire heeft bij het Rijk ook subsidie aangevraagd voor projecten op het gebied van digitalisering van archieven, ontwikkeling en herstel van erfgoed, een nieuwe methode voor het onderwijs ‘Nederlands als Vreemde Taal’ en een canon van Bonaire (een overzicht van belangrijke personen en gebeurtenissen die de geschiedenis van het eiland vertellen).
Hoe nu verder?
De overheid van Bonaire heeft een deadline gesteld: als er uiterlijk op 1 juli 2026 geen akkoord ligt over locatie én uitvoering, vervalt het gereserveerde bedrag van 310.000 dollar. In augustus volgt een overleg met de Dialooggroep. “Doel is samen te bepalen of het monument haalbaar is binnen budget en op een alternatieve locatie buiten het centrum”, aldus de overheid.
