Schietpartijen, berovingen, bedreigingen – het geweld op Bonaire neemt toe, en opvallend vaak zijn er jongeren bij betrokken. Achter die incidenten gaan meestal diepere problemen schuil, weet Vaughan Astwood (33). Zelf groeide hij op tussen huiselijk geweld, verslaving, en financiële zorgen. Alles wees erop dat hij zou afglijden, maar hij koos bewust voor een ander pad. Nu zet hij zijn ervaringen en vaardigheden in door kwetsbare jongeren op de eilanden te coachen.
“Ik ben iemand die graag een sprong in het diepe maakt,” begint Astwood zijn verhaal. Als kind deed hij dat letterlijk: “Ik was aan het vissen achter ons huis toen mijn mesje in zee viel. Zonder te twijfelen dook ik erachter aan.” Hij kon alleen nog niet zwemmen. “Toevallig – hoewel ik niet in toeval geloof – was er toen een visser in de buurt die mij heeft gered,” vertelt hij. De moed die hij als kind had, zou later nog vaak van pas komen.
Verslaving en geweld
Astwood groeit op in een politiegezin met zijn ouders en twaalf jaar oudere broer. Dat wat buitenshuis wordt bestreden, sluipt langzaamaan het gezin binnen: stress en spanningen leiden bij zijn vader tot buitensporig alhohol- en drugsgebruik en huiselijk geweld. “Op een dag greep mijn vader naar een mes en sprong mijn broer ertussen om mijn moeder te beschermen,” herinnert Astwood zich. “Op dat moment knapte er iets bij mij. Van een energieke, vrolijke jongen werd ik stil en teruggetrokken.”
Zijn moeder wordt depressief en heeft niemand om mee te praten. “Als je zelf bij de politie werkt en zoiets gebeurt is dat taboe, niemand mocht het weten.” Astwood is in die tijd als het ware een therapeut voor zijn moeder. “Dit hoort niet, als kind moet je gewoon kind zijn.” Toch kijkt hij niet negatief terug op deze periode: “Het heeft mij gevormd. Ik heb hierdoor de vaardigheid ontwikkeld om heel goed te luisteren en mij in te leven in anderen.”
Nooit meer afhankelijk
Door de problemen thuis gaan zijn schoolcijfers achteruit. Maar als hij steeds vaker merkt dat zijn ouders geen geld hebben, maakt hij een beslissing voor zichzelf: vanaf nu ga ik zorgen dat ik nooit meer iemand om hulp hoef te vragen. “Ik wilde niet meer afhankelijk zijn.” Met zijn tienerbrein bedenkt hij dat hij directeur van een bank moet worden. “In mijn ogen hadden zij geld. Ik besefte niet dat dit niet hun eigen geld is,” lacht Astwood. Hij gaat Commercieel Bank- en Verzekeringswezen studeren aan het Frater Aurelio SBO op Curaçao, maar dit was helemaal niets voor hem.
Dan gaat Astwood op zoek naar wat hij wil met zijn leven. “Ik wilde de gave die ik had ontwikkeld door de situatie van mijn moeder gebruiken en mensen helpen.” Hoewel dit in zijn omgeving niet gebruikelijk was, gaat hij in Nederland studeren. “Het gaf mij diezelfde kick als toen ik als kind gewoon het water in dook.” Astwood gaat Social Work studeren en specialiseert zich in jeugdzorg. “Ik wilde iets doen voor jongeren die in een vergelijkbare situatie als ik zijn opgegroeid.”
Met zo’n achtergrond had je kunnen ontsporen, maar jij koos bewust voor een ander pad. Hoe komt het dat je steeds zulke volwassen beslissingen nam?
Astwood is even stil van de vraag. “Dit heeft nog nooit iemand aan mij gevraagd,” zegt hij, zichtbaar een beetje trots. “Ik denk toch de opvoeding die mijn moeder mij ondanks alles heeft gegeven. En het stukje religie – nee, niet religie, geloof. Bovendien wist ik van jongs af aan wat ik niet wilde, wat mij motiveerde om een ander verhaal te schrijven. Ik had van dichtbij gezien wat de consequenties van drugs waren, daar wilde ik niets van weten. Ik probeerde altijd de gevolgen van mijn acties te overzien.”
Op welke manier speelde je geloof hierbij een rol?
“Geloof in God betekent voor mij geloven dat alles met een reden gebeurt. Dat ben ik met de jaren meer gaan begrijpen. Eerder nam ik nog wel eens de slachtofferrol aan. Later ging ik inzien dat ik zo mezelf bleef saboteren. Ik besloot: dit gaat geen pijn meer zijn, maar een kracht. Ik wens niet dat ik een leukere jeugd had gehad, want dit is mijn kracht geworden.”
Na zijn opleiding werkt Astwood een aantal jaar bij de jeugdbescherming in Brabant, waar veel uithuisplaatsingen worden gedaan. “Mensen vonden het nooit fijn als wij aankwamen, ik stuitte op veel weerstand. Ik dacht: nee man, ik wil anders werken.” Astwood wil terug naar het Caribisch gebied, weer in het Papiaments kunnen verbinden met jongeren. Hij verhuist naar Bonaire, waar hij dan nog nooit is geweest, om te werken als jeugdzorgprofessional bij ZJCN (de afdeling Zorg en Jeugd van Rijksdienst Caribisch Nederland). Maar ook hier loopt hij tegen dingen aan, bijvoorbeeld de combinatie van dit werk met de kleine gemeenschap op Bonaire. “Ik voelde dat ik niet meer in mijn kracht stond, en als ik dat voel, dan stop ik,” vertelt hij. “Ik was iemand geworden die ik niet wilde zijn, dat was mijn grens.”
Astwood: “Ik wens niet dat ik een leukere jeugd had gehad, want dit is mijn kracht geworden.” Foto Isaac Owusu
Gods stem
Maar wat dan? Eén ding weet hij zeker: hij gaat niet meer voor een baas werken. “Ik wilde in mijn kracht blijven door te doen waar mijn passie ligt, waar mijn talenten liggen, wat mij energie geeft. Maar hoe, wat, in welke vorm? Dat wist ik niet.” Hij besluit opnieuw een sprong in het diepe te wagen en neemt ontslag. “Ik ben gelovig en had hierover gebeden. Ik hoorde letterlijk Gods stem: ‘Mijn kind, ga ervoor, I’ve got your back.’” Al voor zijn laatste dag start hij zijn eigen zaak: Vinnova (de V van Vaughan en innova van innovatie). Al snel viel alles op zijn plek.
Sindsdien geeft Astwood trainingen aan groepen, bijvoorbeeld in de gevangenis, en individuele begeleiding. Ook begeleidt hij professionals die met jongeren met problemen werken. Daarnaast is hij veel bezig met coaching rondom mentale weerbaarheid: mensen motiveren om weer een ‘spark’ te krijgen. Opvallend genoeg benaderen ook veel moeders hem voor advies over hun kinderen. “In de basis is mijn methode heel simpel. Ik vraag, ik analyseer en ik kom met een strategie.”
Waar lopen jongeren op Bonaire tegenaan?
“De struggle van de jeugd op dit moment is niet één struggle. Er is sprake van complexe multiproblematiek, alles is met elkaar verweven: sociale media, de kleine gemeenschap, het vergelijken, concurrentie. Jij hebt dit en dat wil ik ook, hoe ga ik het geld krijgen? Armoede speelt een grote rol, de hoge kosten van het levensonderhoud. Dit zijn de oppervlakkige dingen waar we soms een pleister op willen plakken, maar het probleem is dat jongeren zichzelf niet kennen. Ze weten niet wat hun talenten zijn en hun opvoeding is lang niet altijd een liefdevolle opvoeding. Jongeren hebben liefde nodig, geen labels. Even een knuffel, of dat iemand je in de ogen kijkt en zegt: ‘Misschien ben ik het niet altijd eens met wat je doet, maar ik accepteer je zoals je bent en ik houd van je.’ Deze liefde moet niet alleen komen vanuit een emotie, maar vanuit principe. Duurzame liefde, een keuze om lief te hebben, ondanks alles.”
Kun jij je een moment herinneren waarop je dacht: hier doe ik het allemaal voor?
Astwood begint te stralen. “Jazeker, van die lichtpuntjes, momenten dat je merkt: het voelt goed. Dat je ziet dat er bij mensen een lichtje gaat branden, dat mensen geïnspireerd raken. Zo gaf ik een training in de gevangenis, waarbij ik met een heel simpele berekening illustreerde hoe je met de verkoop van awa di lamunchi geld kunt verdienen. Ze waren zo enthousiast en zagen in dat je ook op een legale manier je geld kunt verdienen. Het is mooi als mensen zeggen dat jouw advies ze heeft geholpen, maar misschien nog wel mooier als ze zeggen: ‘Je advies heeft niet geholpen, maar ik heb iets anders gedaan en dat hielp wel.’ Dan ontwikkelen ze zich pas echt.”
Wat zou je zeggen tegen jonge mensen die ook graag voor zichzelf willen beginnen in plaats van werken voor een baas?
“Dit vind ik een hele mooie vraag.” Astwood denkt even na. “Ik twijfel tussen wat ik als professional wil meegeven en wat als persoon. Persoonlijk zou ik zeggen: ga ervoor, zonder twijfelen, maak die sprong in het diepe! Je hebt het idee niet zomaar gekregen, het is je gegund. Als je er niets mee doet, zie je straks iemand anders het uitvoeren. Het is als met regendruppels: als die vallen, vallen ze niet op één persoon, maar op meer personen. Maar de eerste die de stap neemt, krijg de erkenning.”
Zijn professionele advies zou zijn: houd ook rekening met de timing. “Soms heb je een briljant idee, maar is de tijd nog niet rijp. De timing is goed als je er niet voor hoeft te strijden. Ik raad ook aan om goed te kijken naar wat er gebeurt in de samenleving. En uiteindelijk moet je vooral niet opgeven. Het is met een onderneming net als met liefde: het moet een principe zijn, niet alleen een gevoel, want dat kan weer verdwijnen.”
