De vissers op Bonaire maken zich al geruime tijd zorgen over de toekomst van hun vak. Ze zien hun vangst de laatste jaren steeds achteruitgaan, maar hulp in de vorm van subsidie krijgen de vissers – in tegenstelling tot vissers in Europees-Nederland – nog steeds niet.
Bonaire kreeg in oktober 2024 een nieuw bestuur, maar volgens Ernest de Lanoy, voorzitter van de belangenorganisatie Piskabon, heeft dit de vissers niet geholpen. “Integendeel, vorig jaar moesten we vechten voor ons bestaan”, zegt hij.
Financiële steun en vertragingen
Piskabon ontvangt jaarlijks een bijdrage van de overheid via een ‘zorgcontract’, maar dit is volgens de organisatie onvoldoende. “Onze kosten zijn veel hoger. We moeten meer steun krijgen om op dezelfde voet verder te gaan”, zegt De Lanoy. Toch werd een aanvraag voor extra geld voor het tweede jaar op rij afgewezen, wat leidde tot het stopzetten van projecten en vistoernooien.
Ook moet Piskabon nu voor elk project een aparte aanvraag doen bij de overheid, maar goedkeuring kan maanden, soms zelfs jaren duren. “We zouden in april geld krijgen voor lokvlotten, maar dat werd acht maanden later”, zegt De Lanoy.
Onvoltooide projecten
Een van de onvoltooide projecten is de reparatie van de visserspier in Sorobon, waar de vissers al bijna een jaar op wachten.
“We hebben een rapport laten opstellen, maar we kregen geen reactie,” zegt De Lanoy. Ook de pier bij Playa Pabou is in slechte staat en levensgevaarlijk.
Piskabon pleit ook voor de aanleg van slipways, hellingen om boten in en uit het water te krijgen. “Als een boot in de problemen komt, duurt het twee uur voordat er hulp is”, zegt De Lanoy. “Met een slipway bij Lagun zou het een halfuurtje duren.” Deze voorstellen liggen al twee jaar klaar zonder actie. “Mijn baarden worden grijs! We hebben al het voorwerk gedaan. Niet onze verantwoordelijkheid, maar zo belangrijk. Het is onderdeel van je infrastructuur, net als wegen.”
Inhaalslag en kansen voor visserij
Piskabon heeft nu hulp ingeschakeld van een bemiddelingsorganisatie om de communicatie met de overheid te verbeteren. “Ik vind het zwak dat we ons in bochten moeten wringen terwijl wij eigenlijk primaire taken van de overheid uitvoeren. Dat vergeten Bonaire en Nederland heel vaak.”
Daarmee doelt De Lanoy onder andere op bewustwording. “Inmiddels respecteren vissers no fishing zones en laten ze beschermde vissoorten, zoals haaien, roggen en papegaaivis met rust. Maar dat soort dingen hadden 30 jaar geleden al aan de man gebracht moeten worden. We zijn echt bezig met een inhaalrace.”
Ook benadrukt De Lanoy dat de overheid niet genoeg begrijpt hoe belangrijk de visserij is voor de lokale economie. “Vis is het enige product dat we niet hoeven in te voeren. Dat zou je moeten waarderen en naar een hoger niveau tillen. Denk aan het verwerken van vis in andere producten, inblikken of exporteren”, zegt De Lanoy.
“Nederland betaald nu een kapitaal aan tonijnen uit China. Waarom niet gewoon via ons?”, vraagt hij zich af.
De Lanoy hoopt verder dat Bonaire haar positieve internationale reputatie als voorbeeld voor duurzame visserij verder wordt benut. “We scoren hoog op internationale conferenties, omdat onze beschermde organisaties zoals STINAPA, etc. samenwerken met organisaties die voor vissers opkomen. Andere landen hebben dat overgenomen. We tellen echt mee.”
Vissers voelen zich gediscrimineerd
Vissers op Bonaire vinden dat ze gediscrimineerd worden. “In Europees-Nederland krijgen vissers wel steun, maar hier niet”, zegt De Lanoy. “Als er in IJmuiden een pier nodig is, wordt daar direct aan gewerkt, maar wij worden alleen geholpen als het uitkomt. Dat gevoel bekruipt ons.”
De Lanoy vindt dat Nederland moet ingrijpen, aangezien lobbyen in Nederland tot nu toe weinig heeft opgeleverd. “Als de overheden visserij echt waarderen, kunnen we over vijf jaar heel ver komen. Maar zonder steun redden we het niet.”
Gedeputeerde Anjelica Cicilia reageert
In reactie op de zorgen van Piskabon zegt gedeputeerde Anjelica Cicilia dat de overheid begin 2025 concrete afspraken heeft gemaakt over prioriteiten en financiering voor projecten. “Piskabon speelt een belangrijke rol in het stellen van deze prioriteiten. Toegang via goede slipways is daar een belangrijk onderdeel van. Verder heeft de visserspier bij Playa Pabou op dit moment veel meer aandacht nodig dan die bij Sorobon.”
Cicilia benadrukt dat samen met Nederland wordt gekeken hoe subsidies die daar gelden ook voor het Caribische deel van het Koninkrijk opengesteld kunnen worden. “Daarnaast zien we een belangrijke rol voor Piskabon om extra fondsen te werven waar mogelijk.”
Dat de lokale overheid het belang van visserij niet inziet en Nederland moet ingrijpen, daar is Cicilia het niet mee eens. “Samenwerking tussen Nederland, de lokale overheid en Piskabon is essentieel. De overheid heeft via een zorgcontract circa 2/3 van de visserijmiddelen aan Piskabon toegekend en investeringen voor projecten worden gefaciliteerd.”
“Ook heeft de overheid vorig jaar nog een project gefinancierd om efficiënter te vissen en werken we met Wageningen University & Research aan een duurzame visserijsector door visstanden in kaart te brengen.”
Toekomstvisie
Ondanks uitdagingen zoals koraalziektes, klimaatverandering en bevolkingsgroei, gelooft Cicilia in een goede toekomst voor de visserijsector. “De overheid zal haar rol nemen door de afdeling Visserij te activeren en samen te werken met organisaties binnen en buiten Nederland die hierbij kunnen helpen.”
“Gezien de stijgende prijzen van levensonderhoud op Bonaire hopen wij ook dat het subsidiëren van Piskabon en de visserijsector zal leiden tot lagere visprijzen voor de lokale bevolking.”
