De formatiegesprekken op Aruba blijven voortduren in wat de formateurs Mike Eman (AVP) en Gerlien Croes (Futuro) ‘vruchtbare gesprekken’ noemen. Maar het screeningsproces van de kandidaat ministers moet nog beginnen. “Dat neemt meer tijd dan we hadden voorzien”, aldus Croes. Beide formateurs benadrukken nogmaals het vormen van een solide basis om wederzijds vertrouwen te hebben in de nieuwe coalitieregering.
Demissionair premier Evelyn Wever-Croes (MEP) vindt het een moeilijke situatie voor Aruba. Het regeren is op dit moment complexer, volgens haar, omdat bepaalde demissionaire ministers ook de functie van parlementariër bekleden. “Ik hoop echt dat ze eruit kunnen komen. Omdat een land zijn regering nodig heeft, of ik er akkoord mee ben of niet”, aldus Wever-Croes.
In grote lijnen
Op dit moment is nog niet bekend wie de kandidaat-ministers zijn, wel konden de formateurs bekendmaken wat de verdeling van de portefeuilles wordt. Onder de AVP zullen de volgende ministeries
vallen: Energie en Infrastructuur, Justitie en Transport, Toerisme, Communicatie en Arbeid. Daarnaast valt ook het ministerie Algemene Zaken, Cultuur en Milieu hieronder. De ministeries Onderwijs,
Koninkrijksrelaties, Economische Zaken en Financiën vallen dan onder Futuro. De lijst met kandidaat- ministers die een screening moeten ondergaan zijn bij de gouverneur ingediend.
Rechterhand of staatssecretaris
Anders dan wat in lokale media werd gespeculeerd, is er tot nu toe geen sprake van het aanstellen van een staatssecretaris; iets dat Aruba tot nu toe niet kent. Voor Eman is het wel belangrijk dat de ministers een zogenaamde rechterhand hebben die boven een adviseur benoemd wordt. Het zou gaan om personen die ‘de juiste kennis hebben en nauw samenwerken met de minister om doelstellingen te behalen’.
“Wellicht dat dit in de toekomst in de functie van een staatssecretaris kan zijn, maar dat is nu niet aan de orde”, zegt hij. Ook Croes geeft aan dat er tijdens de gesprekken geen afspraken zijn gemaakt over de benoeming van staatssecretarissen, maar er zou volgens haar juridisch gezien wel een basis zijn binnen de wetgeving om een staatssecretaris aan te kunnen stellen.
Geen duidelijke taakomschrijving
In de huidige Arubaanse wetgeving blijkt echter geen duidelijke functie of taakomschrijving te zijn voor het instellen van een staatssecretaris. Wel komt het woord ‘staatssecretaris’ voor in een artikel van de grondwet (art. III lid 17) waarin vermeld staat dat elke parlementariër het recht heeft om vragen te stellen aan de minister en de staatssecretaris. Dit zou overgenomen zijn uit de Nederlandse wetgeving maar is niet verankerd in de wet.
“Nederland kent de aanstelling van staatssecretarissen, het is een politieke benoeming net als die van een minister. Op Aruba hebben we dat niet, het is niet verankerd in de wet, wel is er een verwijzing in onze wetgeving. Maar dat blijkt een fout te zijn. Het is een slordigheid die afstamt van 1985 toen de Arubaanse grondwet opgemaakt werd, waarbij we in eerste instantie met het idee speelden om ook met een staatssecretaris te komen maar hiervan afstapten”, stelt Wever-Croes.
Dialoog aan kunnen gaan
Om de wet aan te kunnen passen zou dit via het parlement moeten gaan, legt ze uit. Wat de benaming van de rechterhand van de toekomstige ministers moet zijn is vooralsnog onduidelijk. “We hebben mensen nodig die de projecten kunnen trekken en namens de minister de dialoog aan kunnen gaan om deze projecten uit te voeren”, zegt Eman.
Hij ziet deze persoon als iemand die – of degene nu als ‘chief of staf, coördinator of staatssecretaris’- boven de adviseur of expert staat en overzicht houdt van de doelstellingen. Hierbij ziet hij overeenkomsten met de werkwijze van de Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) die de uitvoering van de hervormingen en maatregelen in de landspakketten overziet.
Na vragen van Caribisch Netwerk geeft Eman echter toe dat zij op dit moment geen tijd hebben om de politieke benoeming van een staatssecretaris in de staatsregeling uit te werken, maar zowel Croes als Eman sluiten niet uit dat in de toekomst sprake kan zijn van het aanstellen van staatssecretarissen. “We moeten de beste mensen nu zien te vinden die de ministers kunnen ondersteunen en wellicht dat ze zelf onderling eruit kunnen komen hoe deze persoon binnen de hiërarchie benoemd kan worden”, aldus Eman.
Uiterlijk 13 maart dienen de formateurs het definitieve regeerakkoord en de portefeuilleverdeling aan de gouverneur van Aruba te overleggen en moeten de resultaten van de onderzoeken van de kandidaat- ministers voldaan zijn zodat dit ook besproken kan worden. “Hierdoor krijgen we ook de ruimte om verdere consultatiegesprekken te blijven voeren en rekening mee te houden in het regeerakkoord”, stelt Eman.
