Het Openbaar Ministerie (OM) van Aruba eist drie jaar onvoorwaardelijke celstraf tegen oud-minister Otmar Oduber. Ook eist het OM een verbod van zes jaar op het uitvoeren van een bestuurlijk ambt en kan hij zich in die periode niet kiesbaar stellen. Het OM rekent Oduber zwaar aan dat hij zijn ‘invloed en macht heeft uitgeoefend om vrienden en bekenden te bevoordelen of een voorkeursbehandeling te geven’. “Door dit handelen wordt het vertrouwen in een integer overheidsbestuur aangetast”, aldus officier van Justitie Van Erp.
“Ik kan me niet onttrekken de gedachte dat men mij voorgoed wil straffen, we praten over mensen die een baan hebben gekregen toen ze geen werk hadden, meneer de rechter. Ik heb geen één florin gekregen van niemand”, benadrukt oud-minister Oduber tijdens de zitting die maandag aan een eind kwam. Twee weken lang werden de zaakdossiers in de corruptiezaak Flamingo behandeld.
Oduber was als minister verantwoordelijk voor het ministerie van Ruimtelijke Ontwikkeling, Infrastructuur en Milieu (ROIM). Hij wordt beschuldigd van omkoping, oplichting bij de uitgifte van erfpachtgronden en bij de aanstelling van spookambtenaren, en misbruik van zijn functie in de periode van 2017 tot en met 2019. Aan de hand van tapgesprekken, Whatsappgesprekken, logboeken, brieven en schema’s werden de feiten behandeld waarbij ook gebruik werd gemaakt van een groot scherm in de rechtszaal.
Malmok
In zaakdossier Malmok blijkt uit verklaringen dat Oduber uitzonderingen maakte die afweken van het ingevoerde Fifo-systeem (first in, first out). Dat is er op gericht om de aanvragers die al lang op een erfpachtterrein wachten als eerste in behandeling te nemen. Deze uitzonderingen hadden geen uitgeschreven beleid en de diensten moesten dat namens Oduber uitvoeren: ‘hij was de baas’ en ‘hij leek de manager van de DIP’.
Door middel van het beleid gericht op ‘young professionals’, mensen met financiële draagkracht om grote niet-te-verdelen terreinen te herbouwen, werden afspraken gemaakt tijdens de wekelijkse vergadering. Daarin werd bepaald dat twee aanvragers in aanmerking kwamen voor de percelen in Malmok. Al bleef het afhankelijk van hun financiële draagkracht, verklaarde Oduber.
R.I.W.C., die door Oduber als team coördinator van het uitgifte centrum van de Directie Infrastructuur en Planning werd aangesteld, verklaart dat ze op een gegeven moment gebeld werd door Oduber. Hij gaf aan dat het terrein dat al aan iemand toegekend was naar een van deze aanvragers moest gaan, namelijk de vrouw van zijn buurman. Dit terwijl de financiële draagkracht van de laatste nog onduidelijk was. Volgens Oduber gaat het echter niet om een opdracht, maar eerder om een correctie die rechtgezet moest worden.
Ook bij een andere aanvrager verloopt de toekenning volgens het OM niet via de normale procedure. Oduber zou de aanvraag via Whatsapp hebben binnengekregen en dat doorgestuurd hebben naar R.I.W.C. , pas daarna wordt het via het bureau van de minister naar de DIP gestuurd. Ook volgde Oduber op met R.I.W.C. over deze aanvraag.
De aanvrager zelf verklaart dat hij de buurman van Oduber om hulp had gevraagd voor een terrein in Paradera of Noord, aangezien de pogingen bij de DIP zelf niet waren gelukt en hij op de hoogte was dat het zijn vrouw wel was gelukt. Hij kreeg te horen dat hij – net als de vrouw van de buurman – ook een terrein in Malmok zou krijgen.
Ook uit de aantekening van de DIP blijkt dat hij het perceel toegwezen kreeg, dat oorspronkelijk bestemd was voor de buurvrouw.
“Oduber bemoeide zich in alle opzichten van de procedure met deze twee aanvragen ”, concludeert officier Van Erp.
De verdediging vindt echter dat er niets verkeerd is met korte lijnen. “Ook de PG op Aruba maakt gebruik hiervan om het proces van asfaltering te versnellen”, stelt advocaat Vito Carlo. Oduber ontkent enige bemoeienis. Hij benadrukt dat het niet om nieuwe aanvragen ging en ontkent betrokken te zijn bij de procedure van de draagkracht en reserveringen.
“Bij de DIP was er vaker sprake van dubbele boekingen, daarom moest het gecorrigeerd worden. Alles is conform de regels en de wekelijkse
vergaderingen gegaan”, zegt hij.
Spookambtenaren
In zaakdossier ‘spookambtenaren’ zouden drie verdachten L.P., G.T. en H.G bij het bureau van Oduber zijn aangesteld, maar ze zouden geen werk hebben verricht en worden aangemerkt als ‘spookambtenaar’. L.P. en G.T zouden ‘politieke liaisons’ zijn die door de minister benoemd zijn. In het geval van L.P. was hij de ‘ogen en oren’ van de gemeenschap van San Nicolas en G.T. was dat voor de Latijnsamerikaanse gemeenschap op het eiland. Hierdoor was er ook geen duidelijkheid over de werkzaamheden en ontbrak er enige documentatie over de werkzaamheden. “Alles ging mondeling via de minister.”
L.P. stelt dat hij wel degelijk had gesolliciteerd voor een periode van twee jaar om ‘San Nicolas te helpen’, maar de functie was anders dan waarvoor hij solliciteerde. In de periode van 1 april 2018 tot 24 juni 2020 ontving L.P. meer dan 130.000 florin aan salaris, terwijl voor hem helemaal niets geregeld was als het gaat om het creëren van een werkomgeving, stelt het OM.
Tapgesprekken
Dat verdachte G.T. rechtstreeks onder Oduber werkte en aan hem verantwoordding afleverde is niet terug te zien in de telefoon van Oduber, stelt het OM. Daaruit bleek slechts contact over werkzaamheden die niet voor de minister waren maar gingen over de tequilaverkoop voor het bedrijf van J.A.O., de zoon van Oduber. Uit de tapgesprekken tussen J.A.O. en G.T. tussen september tot december 2019 komt duidelijk naar voren dat G.T. voor J.A.O. en zijn bedrijf werkt. Uit Whatsappgesprekken van Oduber is geen enkel ander gesprek gevonden dat ging over het werk van G.T. voor land Aruba, enkel over het werk van het bedrijf van zijn zoon, aldus het OM.
Vlnr. Verdachte L.P., advocaat Vito Carlo met Otmar Oduber, verdachte E.F.E. samen met haar advocaat Desiree Croes, afgelopen maandag (Foto’s Melissa Stamper)
‘Onze mensen helpen’
In de zaak Esser wordt ambtenaar E.F.E. als een spin in het web gezien, stelt het OM. Zo verklaart E. bij de landsrecherche: ‘Alle ministers geven werk aan mensen die zij willen’. De uitspraken van Esther staan niet op zichzelf. Er zijn meer personen die verklaren dat het plaatsen van personen vanuit de politiek veel voorkomend was. Andersom zouden veel campagnevoerders ook niet zonder aangestelde minister teruggebracht worden, zegt officier Vroombout.
Van een ambtenaar mag verwacht worden dat hij eerlijk, nauwgezet en neutraal moet zijn en alle belanghebbenden gelijk dient te behandelen, maar dat zou in het geval van E. niet zo zijn, stelt het OM.
E. was de vertrouwenspersoon van Oduber en werkte op het bureau van de minister. Ze probeerde veel mensen op verschillende vlakken te helpen, zegt Oduber. Ze hield logboeken bij waarin vermeld stond welke behoeften of verzoeken mensen hadden en hoe ze geholpen konden worden aan bijvoorbeeld een baan of een woning. Zo zou ze meer dan 600 personen geholpen te hebben.
“Maar de hulp die werd geboden, was lang niet zo normaal en onbaatzuchtig als zij laat voorkomen, stelt Vroombout. De bevoordeling was ten eerste selectief. Zo was er een lijst waarin vermeld stond wat mensen nodig hadden ‘zodat Andin Bikker (net als Oduber ook een minister van de partij POR) ons kan helpen’ en op deze lijsten komt ook de naam van Oduber voor.
Daarnaast was ook een deze lijsten genaamd ‘Campagne POR 2021’ met als subtitel ‘team Aisha’. Hierin was te zien welke POR-aanhangers werden geholpen aan een baan en of nog geholpen moesten worden. “Dit was mijn lijst van kennissen van jaren, ik hield het voor mijn eigen administratie en het zijn niet allemaal POR-aanhangers. Ik hielp iedereen ongeacht wie ze waren”, zegt E.
Volgens Oduber waren de lijsten geen beslissingsstukken en was het de cultuur op Aruba dat de minister staat iedereen te woord staat. De woorden ‘ons’ en ‘onze mensen’ komen vaker voor op de lijsten en ook in getapte Whatsapp- gesprekken. Zo zou een medewerker van de Kustwacht om een tweejarig contract hebben gevraagd waarbij E, de kanttekening maakt dat Oduber dit met Bikker zou bespreken; want ‘ze is een van onze mensen’.
Ook het woord ‘yuda’, oftewel hulp, komt vaak voor in het onderzoek. Dit laat enige willekeur zien van bevoordeling, stelt het OM. “Een te vrije vertaling”, vindt Oduber. Hij haalt aan dat mensen op het eiland vaak gebruik maken van woorden als: ‘het volk helpen’. Want dan draait het om iedereen.
In een Whatsappgesprek tussen Oduber en Tromp over de ontslagen bij afvalbedrijf Serlimar schrijft Oduber echter ‘het zijn onze mensen, het zijn POR-mensen’. Dit laat naar het oordeel van het OM geen ruimte voor enig misverstand, aldus het OM. Het OM stelt verder dat er sprake was van voorkeursbehandeling die gebonden werd aan iemands stem of steun of juist het gebrek aan steun.
E. hield aparte lijsten van campagnevoerders en noteerde daarom wie er hulp had gekregen of wie er nog hulp moest krijgen. Ook zijn er verschillende gesprekken waaruit het lijkt dat men meewerkt aan het onderscheid. De beschuldigingen van het OM zijn gebaseerd op aannames, stelt advocaat Daina Emerencia. Volgens de advocaat interpreteert het OM de sociale en maatschappelijke interactie verkeerd en negeert hiermee de persoonlijke banden in de Arubaanse realiteit, legt ze uit.
Het OM blijft echter van mening dat de aanstellingen van diverse ambtenaren met behulp van E. bij de departementen van DIP, Serlimar en DOW gezien kan worden als misbruik van functie. Ook campagnevoerders die op de lijst van E. stonden hebben plaatsen gekregen bij deze departementen.
Schikking
Verdachte H.J.P.G., een pr-man met een radioprogramma die politiek benoemd was en ook als spookambtenaar werd aangemerkt, schikte afgelopen jaar met het OM voor 125.280,13 florin voor actieve omkoping en oplichting. Hij verklaarde zelf niet te weten wat de werkzaamheden als bedrijfsuitvoerder – de functie waarvoor hij werd benoemd – inhield, maar hij deed de berichtgeving, hoefde niet voor de functie te solliciteren en werkte thuis. Naast zijn perswerkzaamheden was hij ook betrokken bij een wetsinitiatief voor inclusiviteit.
Wegens het maximum van 25 ambtenaren per ministerie werd verdachte H.J.P.G onder de post van Oduber geplaatst maar zou dat een afspraak zijn geweest met premier Wever-Croes. Niks vreemds, aangezien hij ook twee andere ambtenaren van het ministerie van Volksgezondheid onder zich had, aldus Oduber tijdens de regiezitting.
Ook verdachte H.A.C die betrokken zou zijn geweest in de zaak Esser, schikte afgelopen jaar voor 25.000 florin voor actieve omkoping en oplichting. Hij zou goed bevriend zijn geweest met E. en zou betalingen hebben gedaan voor de studie van haar dochter
Persofficier Patrick van der Biezen spreekt de pers toe na strafeis.
“De onderzoeken Malmok, Spookambtenaren en Esser belichten goed hoe Oduber zijn macht als minister heeft misbruikt en hoe de corruptie daarin gedijt” stelt Van Erp. Door het aannemen van zijn mensen bij het bureau van minister en het plaatsen van zijn mensen op strategische plekken zoals de Directie Infrastructuur en Planning (DIP) en afvalbedrijf Serlimar verstevigde hij zijn macht, legt ze uit.
“Op deze manier kon zijn invloed reiken tot in de diensten en kon hij banen geven aan vrienden en ook aan de partij. Ook kon hij terreinen uitgeven aan zijn vrienden en bekenden”, aldus het OM. Het OM maakte afgelopen vrijdag ook de strafeis bekend voor de vier andere verdachten. Voor verdachte R.I.W.C eiste het OM een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden.
L.P. wordt beschuldigd van oplichting en hiervoor eist het OM een onvoorwaardelijke celstraf van zes maanden en daarnaast is ook een ontnemingsvordering aangekondigd. Tegen J.A.O. is een geldboete van 25.000,- florin geëist en een taakstraf van 180 uur. Voor verdachte E.F.E., die ervan wordt beschuldigd zich als ambtenaar bij het bureau van de minister schuldig te hebben gemaakt aan omkoping en misbruik van functie wordt een celstraf straf van 18 maanden geëist.
Zaak nog niet gesloten
In de zaak van spookambtenaren wordt nog een persoon verdacht, G.T. die niet was komen opdagen en vermoedelijk naar Miami is verhuisd. “Gezien de omvang van en de complexiteit zal ik de zaak nu nog niet sluiten”, aldus echter Van der Spoel op maandag. Er is nu een laatste oproep gedaan voor 21 januari, hierna wordt de zaak gesloten en een dag later op 22 januari gaat de rechter over op een uitspraak.
“Voor mij is dit heel makkelijk, als de rechter denkt dat er sprake is van enige schuld zou hij niet wachten tot er nog een verdachte gehoord wordt en zou hij ook niet 24 uur later zijn vonnis uitspreken. Ik wil de zaak niet kleineren aangezien het inmiddels vijf jaar op zich liet wachten en dat doet pijn in het hart van ons allemaal die verdacht worden. Maar dit is positief nieuws. Zoals ik al tegen de rechter zei, ik heb al vijf jaar gewacht, drie of vier extra weken vind ik niet erg”, zegt oud-minister Otmar Oduber tegen Caribisch Netwerk. Hij zegt opgelucht te zijn dat hij nu de komende dagen verder kan gaan met campagne voeren voor de parlementaire verkiezingen van aanstaande vrijdag.
