Een beslissing van de Curaçaose regering om bij wijze van experiment het storten van afval gratis te maken, heeft geleid tot een enorme stijging van ingeleverd afval. Zo werd in september, de eerste maand van het project, op de twee vuilstortplaatsen van het eiland bij elkaar een record hoeveelheid van 32 miljoen kilo aangeboden. Dat komt neer op een stijging van 370%, ofwel 23 miljoen kilo extra afval, ten opzichte van de 9 miljoen kilo die normaal per maand wordt ingezameld.
Het storten van afval is op het eiland normaal gesproken in kleine hoeveelheden gratis. Maar voor grotere hoeveelheden, bijvoorbeeld bouwmateriaal, tuinafval en kapotte meubels, moet betaald worden.
Het eiland heeft echter al lange tijd te maken met illegaal gedumpt afval. In de ‘mondi’, langs de kant van de weg of in kleine natuurstroken, worden regelmatig oude fornuizen, koelkasten of matrassen aangetroffen. Regering op regering heeft geprobeerd via bewustwordingscampagnes mensen tot een andere gedrag te brengen.
Ingezameld afval. Foto’s van Facebook-pagina Ministerie van GMN
Totdat minister Javier Silvania tot een andere aanpak besloot. De ‘superminister’ (hij is minister van Financiën en van Gezondheid, Natuur en Milieu en sinds augustus ook tijdelijk van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn) besloot het storten van afval meer dan twee maanden geleden gratis te maken.
Dam Pretu
Directe aanleiding was de situatie in het gebied Dam Pretu, dat ligt in het oostelijke gedeelte van het eiland. Daar was illegale dump een dagelijks probleem geworden. Inclusief illegale verbranding van afval, wat leidde tot een enorme overlast voor de buurtbewoners.
Silvania en zijn ministeries organiseerden in juli en augustus naar aanleiding hiervan wijkbijeenkomsten om te zoeken naar oplossingen. De vereniging van vrachtwagenchauffeurs bracht daarbij naar voren dat de hoge kosten voor het storten van afval voor sommigen een belangrijke reden is om afval illegaal te dumpen. Voor Silvania een ‘eye-opener’ en uiteindelijk reden om te besluiten tot een eenvoudige oplossing: gratis stort.
Nog steeds moeten mensen zich identificeren voordat ze ofwel op Malpais ofwel bij Koraal Specht vuilnis dumpen, maar de rekening gaat nu naar minister Silvania. In de eerste maand van het project leidde dat tot een verhoging van 370 % van de hoeveelheid gestort afval, maar ook een factuur van vuilverwerkingsbedrijf Selikor van een half miljoen gulden aan Silvania.
Geen reden tot schrik bij de minister, op zijn verzoek besloot de Raad van Ministers op 30 oktober om het project voor gratis afvalstorting bij de stortlocaties van Selikor te verlengen tot en met 31 december 2025.
Eiland schoon
Daarmee is de proefperiode van twee maanden (september en oktober 2024) verlengd met meer dan een jaar. Eén van de argumenten van Silvania hiervoor: “Op die manier houden we het eiland schoon en als er illegaal afval wordt gestort, moeten we Selikor ook betalen om het op te ruimen.”
De verlenging van het gratis stortingsproject helpt volgens de regering bij het tegengaan van illegale afvaldumping, ‘een probleem dat de leefbaarheid en het milieu op Curaçao ernstig schaadt’. Door stortkosten te elimineren, wordt afval op legale wijze aangeboden en wordt illegale dumping ontmoedigd, aldus de regering.
Naast het gratis afvalstortingsproject loopt de schoonmaak- en bewustwordingscampagne ‘Di bo, Pa bo, Ku bo’ nog door tot eind december 2024. Deze campagne speelt volgens de regering een belangrijke rol in het streven naar een schoner en gezonder Curaçao.
Stortcontainers
De ‘Di bo, Pa bo, Ku bo’-campagne, heeft twee hoofddoelen: het verhogen van de bewustwording van de gemeenschap over het belang van een schone leefomgeving, en het actief bijdragen aan de schoonmaak van het eiland en de verwijdering van broedplaatsen van ongedierte.
Om dit te realiseren, worden sinds september gedurende drie opeenvolgende weekenden stortcontainers geplaatst op vier strategische locaties in zes opeenvolgende regio’s. Dit maakt het gemakkelijker voor bewoners om zich op een legale en verantwoorde manier van hun afval te ontdoen en draagt bij aan een schoner, veiliger Curaçao. Ook deze actie levert veel vuilnis op.
Daarnaast levert volgens het ministerie van Gezondheid, Natuur en Milieu (GMN) beide schoonmaakcampagnes belangrijke kennis en ervaringen op. De inzichten zullen, volgens een persbericht van het ministerie ‘worden benut om een middellange en lange termijn afvalbeleid te formuleren, gericht op duurzame afvalverwerking, recycling en preventie.’
Het toekomstige beleid heeft als doel om een structurele oplossing voor afvalbeheer te bieden, waarmee Curaçao zich verder kan ontwikkelen tot een schoon en gezond eiland. Minister Silvania benadrukt: “De resultaten van zowel het gratis stortingsproject als de ‘Di bo, Pa bo, Ku bo’-campagne tonen aan dat we grote stappen zetten naar een schoner Curaçao. Dit initiatief biedt ons niet alleen de mogelijkheid om direct het afvalprobleem aan te pakken, maar ook om waardevolle inzichten te verkrijgen voor een duurzaam afvalbeleid dat Curaçao ten goede komt.”
Niet iedereen is het met die woorden eens. Ondanks het succes van de schoonmaakacties is het eiland op nog veel plaatsen niet schoon. Dat heeft er onder meer te maken dat sommige mensen afval gooien langs de openbare weg.
Iemand die daar veel mee te maken heeft, is ‘Kunukuman’, een pseudoniem voor een Nederlandse actieve 65+’er die in de afgelopen vier jaar elke zondag (daarmee zo’n 200 keer) in een paar uur met een groep vrijwilligers een gebied schoonmaakt.
Foto van Facebook-pagina Kunukuman
Elke week schrijft hij op Facebook hoeveel vuil er is opgehaald. Volgens hem blijft zijn werk hard nodig. “Er is nog heel veel rotzooi, Curaçao moet schoner”, zo schreef hij op 3 november.
Volgens hem is het ook een mentaliteitskwestie. Hijzelf heeft aangegeven door te blijven gaan met schoonmaken tot het niet meer nodig is. Hij hoopt met zijn acties heel veel mensen te inspireren.
