De erbarmelijke omstandigheden in de SDKK-gevangenis en het gebrek aan effectieve re-integratieprogramma’s hebben geleid tot felle kritiek. Voormalig minister en Statenlid Jacinta Constancia en Chris Palm, bestuurskundige en adviseur bij de Kerncommissie Restorative Justice, over de structurele problemen binnen het gevangenissysteem van Curaçao: “Gevangenen zitten onder onmenselijke omstandigheden vast en worden onvoldoende voorbereid op een succesvolle terugkeer in de samenleving.”
Onmenselijke omstandigheden en mensenrechtenschendingen
De SDKK-gevangenis kampt al jaren met serieuze problemen. Overbevolking, gebrekkige sanitaire voorzieningen, en gewelddadige situaties behoren tot de dagelijkse realiteit. Volgens Constancia wordt de gevangenis slecht beheerd, en zijn de omstandigheden waarin gevangenen verkeren mensonterend.
Ze stelt dat de gevangenen vaak hun cellen moeten afschermen met kleding of karton om hun privacy te waarborgen. Constancia vergelijkt de situatie met ‘moderne slavernij’, waarin gevangenen gedwongen worden te werken onder onhygiënische en gevaarlijke omstandigheden.
Verschillende internationale organisaties, waaronder het Comité ter Voorkoming van Foltering (CPT), hebben de alarmbel al herhaaldelijk geluid over de gevangenis. In rapporten, onder andere in 1997, 2013 en 2021, wordt de SDKK beschreven als een plaats die ‘onmenselijk en vernederend’ kan worden genoemd. Toch is er tot op heden weinig gedaan om de structurele problemen binnen de gevangenis aan te pakken.
Constancia is veroordeeld tot 21 maanden gevangenisstraf wegens fraude. Ze zat tussen 2023 en 2024 ruim negen maanden vast in de SDKK. In een open brief aan de Staten van Curaçao bekritiseerde ze onlangs de overheid wegens het gebrek aan actie en benadrukte ze de urgente noodzaak van hervormingen.
In de gevangenis braken enkele jaren geleden rellen uit vanwege bedorven voedsel dat werd verstrekt aan de gevangenen. Constancia verklaart dat de voedselvoorziening, net als vele andere basisvoorzieningen in SDKK, nog steeds verre van voldoende is.
Strafrecht zonder perspectief: het falen van re-integratie
Dr. Chris Palm deelt deze zorgen, maar hij wijst vooral op de gebrekkige mogelijkheden voor re-integratie van de gedetineerden. Hij benadrukt dat de gevangenis een cruciale rol moet spelen in het voorkomen van recidive. Volgens Palm richt het huidige gevangenisbeleid zich te veel op bestraffing zonder de nodige aandacht voor rehabilitatie.
Hij pleit voor de invoering van restorative justice, een benadering waarbij dader en slachtoffer met elkaar in gesprek gaan om te werken aan herstel en verzoening.
Uit cijfers blijkt dat 60 tot 70 procent van de gedetineerden na hun vrijlating opnieuw in de gevangenis belandt. Dit duidt volgens Palm op een fundamenteel falen van het huidige systeem. Hij stelt dat programma’s die zich richten op het bieden van kansen voor resocialisatie en het voorbereiden van de gedetineerden op hun terugkeer naar de samenleving, vrijwel ontbreken in SDKK.
Daarnaast benadrukt Palm dat dit vooral problematisch is in kleine gemeenschappen zoals Curaçao, waar ex-gedetineerden vaak opnieuw geconfronteerd worden met hun slachtoffers.
Dringende oproep tot hervormingen
Constancia en Palm roepen de regering en Staten van Curaçao op om snel actie te ondernemen en de gevangenis te hervormen. Constancia pleit in haar open brief voor een systeem dat gericht is op rehabilitatie en re-integratie, waarbij de basisomstandigheden in de gevangenis, zoals hygiëne, medische zorg en veiligheid, drastisch verbeterd moeten worden. Ze stelt dat de huidige situatie niet alleen onmenselijk is, maar ook een bedreiging vormt voor de rechten en waardigheid van de gevangenen.
De recente Landsverordening (LVO) van 2023, die gericht is op het verbeteren van de gevangenisomstandigheden en het versterken van re-integratieprogramma’s, biedt volgens Constancia een mogelijkheid om verandering te brengen. Ze benadrukt echter dat deze wet snel en effectief geïmplementeerd moet worden om daadwerkelijk impact te hebben.
Dr. Palm voegt hieraan toe dat het succes van de hervormingen ook afhangt van de inzet van restorative justice, zoals dit al in andere landen, waaronder België en Nieuw-Zeeland, succesvol is gebleken.
Beiden dringen erop aan dat de Curaçaose regering en de Staten snel actie ondernemen om een systeem op te zetten dat zowel humane behandeling als effectieve re-integratie waarborgt. Alleen op deze manier kan de vicieuze cirkel van recidive worden doorbroken en kan de SDKK-gevangenis transformeren naar een instelling die bijdraagt aan een veiliger en rechtvaardiger samenleving.
