Felix de Rooy, de veelzijdige kunstenaar van Curaçaose afkomst, ontvangt op 27 september tijdens het Gala van de Gouden Kalveren op het Nederlands Film Festival het Gouden Kalf voor de Filmcultuur. Deze prestigieuze prijs is een eerbetoon aan zijn jarenlange bijdrage aan de Nederlandse film- en kunstwereld, waarin hij baanbrekende thema’s zoals zwarte identiteit, ‘queerness’ en de gevolgen van het kolonialisme heeft behandeld.
De Rooy, geboren in 1952 uit Surinaamse ouders, heeft door de jaren heen een breed scala aan kunstvormen beoefend. Naast filmmaker is hij ook actief als theatermaker, beeldend kunstenaar, curator, production designer en acteur. Hij studeerde en werkte samen met iconen als Spike Lee en Ernest Dickerson en speelde als acteur een indrukwekkende rol in de Curaçaose film Buladó (2020). Zijn werken, zoals de films Almacita di Desolato en Ava & Gabriel, zijn diepgeworteld in de Caribische cultuur en staan symbool voor de zoektocht naar identiteit in een postkoloniale wereld.
Het Gouden Kalf voor de Filmcultuur wordt jaarlijks uitgereikt aan personen die zich op uitzonderlijke wijze verdienstelijk hebben gemaakt voor de Nederlandse film. De prijs valt dit jaar toe aan De Rooy omdat hij met zijn kunst, zowel in Nederland als op Curaçao, een blijvende impact heeft gehad. ‘Zijn unieke manier van verhalen vertellen heeft de Nederlandse cinema verrijkt en nieuwe perspectieven geopend voor filmmakers van kleur’, zo stelt het festival
Hester Jonkhout (links) en Felix de Rooy. Foto Leonid Antonia
Première van documentaire op Nederlands Film Festival
De uitreiking van het Gouden Kalf valt samen met de Nederlandse première van Nomade in Niemandsland, een documentaire over Felix de Rooy, geregisseerd door Hester Jonkhout. De film, die op 21 september tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht in première gaat, biedt een intiem portret van De Rooy’s leven en zijn bijdrage aan de kunstwereld.
Jonkhout, die De Rooy al sinds haar jeugd kent, zag het als een persoonlijke missie om zijn verhaal vast te leggen. “Felix gaat altijd op zoek naar zijn eigen impulsen en creativiteit zonder enige schaamte,” vertelt ze. “Zijn onbegrensde energie en vernieuwende manier van denken hebben mij altijd gefascineerd. Hij breekt door grenzen heen en laat zich niet beperken door de wereld om hem heen.”
Een levensverhaal vol uitdagingen
Hoewel De Rooy bekend staat om zijn creatieve vrijheid en expressie, werd hij in 2021 geconfronteerd met een zware persoonlijke uitdaging. Hij kreeg een herseninfarct, wat hem dwong zijn leven en werk drastisch te herzien. Zo moest hij stoppen met werken. Dit voorval speelt een centrale rol in Jonkhout’s documentaire. “Hij moest zijn projecten stilleggen en opnieuw nadenken over zijn toekomst”, legt Jonkhout uit. “Voor iemand die altijd bezig was met creëren, was dat een enorm moeilijk proces.”
Het herseninfarct veranderde De Rooy’s manier van werken en zijn benadering van kunst. Ondanks deze tegenslag blijft zijn werk relevant en invloedrijk, en inspireert hij nog steeds zowel jongere als gevestigde kunstenaars. “Felix is altijd een pionier geweest, en hij blijft een belangrijke stem in de kunstwereld, zelfs als zijn energie fysiek beperkt is”, aldus Jonkhout.
De impact van De Rooy’s werk op kunst en maatschappij
Felix de Rooy is een van de weinige kunstenaars binnen het Koninkrijk der Nederlanden die openlijk thema’s als queerness en zwarte identiteit heeft aangekaart in zijn werk. Hij deed dit al in een tijd waarin dergelijke onderwerpen nauwelijks aandacht kregen.
Beeld uit ‘Nomade in Niemandsland’
Jonkhout benadrukt de blijvende invloed van zijn werk: “Felix heeft nieuwe wegen geopend voor kunstenaars van kleur, en zijn kunst heeft het gesprek over raciale en seksuele identiteit veranderd. Hij heeft een nalatenschap gecreëerd die ook vandaag de dag nog bijzonder relevant is.”
In zijn films, zoals Almacita di Desolato en Ava & Gabriël, bracht De Rooy de zwarte en Antilliaanse cultuur op een soms confronterende en altijd poëtische en visuele manier in beeld, waarbij hij taboes doorbrak en nieuwe perspectieven bood. Zijn werk blijft niet alleen een bron van inspiratie voor kunstenaars, maar heeft ook een blijvende impact op de manier waarop kunst wordt gebruikt om maatschappelijke vraagstukken aan te kaarten.
Documentaire brengt De Rooy’s verhaal naar een breder publiek
Na de première op het Nederlands Film Festival zal Nomade in Niemandsland door het hele land vertoond worden, met onder andere screenings in Amsterdam en Rotterdam. Op 14 november zal de documentaire ook worden uitgezonden door Omroep Zwart, waardoor een breder publiek de kans krijgt om kennis te maken met het leven en werk van deze unieke kunstenaar. Jonkhout is daarnaast bezig om de film op scholen te vertonen, zodat jongeren uit zowel Nederland als het Caribisch Nederland en Suriname inspiratie kunnen putten uit De Rooy’s verhaal.
De Rooy’s Gouden Kalf is een erkenning voor zijn bijdrage aan de Nederlandse en Caribische cultuur, en dankzij Jonkhouts documentaire wordt zijn verhaal nu toegankelijk voor een nieuwe generatie. “Ik hoop dat mensen niet alleen bewondering krijgen voor zijn werk, maar ook kracht halen uit zijn verhaal,” aldus Jonkhout. Nomade in Niemandsland is een ode aan een man die zijn stempel heeft gedrukt op zowel de kunstwereld als de samenleving.
