Serana Angelista heeft zowel een Nederlandse moeder als een Curaçaose vader. Terwijl ze makkelijk de familiegeschiedenis van haar moeder kon traceren, bleek het veel moeilijker om meer te weten te komen over de voorouders van haar vader. “Als kind dacht ik dat het net zo makkelijk zou zijn om mijn vaders afkomst te ontdekken als die van mijn moeder, maar dat bleek niet zo te zijn”, zegt Angelista.
Haar vasthoudendheid leidde haar naar de slavenregisters, waar ze de gefragmenteerde verhalen van haar voorouders ontdekte. Deze uitdagende zoektocht inspireerde haar tot het samenstellen van haar boek, ‘Het archief ontwaakt: alternatieve gids voor het vinden van je Caribische Voorouders’.
De ingewikkeldheid van koloniale archieven
Het boek gaat in op de moeilijkheden bij het traceren van Curaçaose voorouders via koloniale archieven. “Ik realiseerde me dat ik niet de enige ben die tegen deze problemen aanloopt”, zegt Angelista. Samen met historica Rowan van der Stelt, die haar hielp maar ook tegen dezelfde obstakels aanliep, werkte Angelista aan oplossingen.
Haar boek biedt hulpmiddelen en methoden voor mensen die dezelfde zoektocht willen ondernemen. De auteurs die naast Serena verantwoordelijk zijn voor de hulpmiddelen zijn: Rowan van der Ster (onderzoeks methodiek), Avantia Damberg (artistieke verbeelding) en Lusette Verboom (familie erfgoed behoud).
Een praktische gids
Het archief ontwaakt: alternatieve gids voor het vinden van je Caribische Voorouders is een uitgebreide handleiding voor het doorzoeken van koloniale archieven. Het bevat tips voor het interpreteren van documenten en het begrijpen van de historische context. Angelista benadrukt het belang van het bekijken van sociale en historische contexten om gaten in de informatie op te vullen.
“Hoewel ik mijn stamboom niet zo ver terug kon traceren als ik had gehoopt, gaf het begrijpen van de bredere historische context me een gevoel van verbondenheid en rust," zegt ze. Het boek is vooral nuttig voor nakomelingen van tot slaaf gemaakte mensen uit Curaçao, maar de methoden kunnen ook op andere Caribische eilanden worden toegepast.
Het begint met een overzicht van koloniale archieven, waarin wordt uitgelegd wat ze bevatten en hoe ze zijn ontstaan, van burgerlijke registers tot slavernijregisters. Angelista biedt een stapsgewijze methode voor het uitvoeren van archiefonderzoek en suggereert alternatieve benaderingen wanneer directe stamboomtracering niet mogelijk is.
Uitdagingen en hoop
Het archief ontwaakt belicht ook de specifieke uitdagingen van Curaçao. In tegenstelling tot Suriname, waar tot slaaf gemaakten vaak unieke namen hadden, kregen de mensen op Curaçao vaak veel voorkomende namen, wat het zoeken bemoeilijkt. “Mijn voorouder, Lucia Martina, was slechts een van de velen met die naam, wat het moeilijk maakte om haar exacte geschiedenis te achterhalen”, zegt Angelista.
Ondanks deze uitdagingen biedt het boek hoop en praktische oplossingen. Het bevat inzichten van andere onderzoekers en instellingen zoals het Tula Museum, dat volgens Angelista een belangrijke bron is. Ze bespreekt ook hoe lokale kunst- en cultureel erfgoedinitiatieven, zoals die van Rose Mary Allen, bijdragen aan het behouden en begrijpen van het verleden.
Beschikbaarheid
Het archief ontwaakt: alternatieve gids voor het vinden van je Caribische Voorouders zal vanaf eind september gratis beschikbaar zijn, met een eerste oplage van 750 exemplaren. Het boek zal worden verspreid via verschillende culturele instellingen en bibliotheken in zowel Nederland als Curaçao, waaronder de Nationale Bibliotheek van Curaçao, het Nationaal Archief van Curaçao en The Black Archives in Nederland.
Angelista hoopt dat het boek een breed publiek zal bereiken en begeleiding en troost zal bieden aan diegenen die hun erfgoed willen begrijpen. Angelista’s reis en haar boek benadrukken hoe belangrijk het is om historische archieven te bewaren en toegankelijk te maken. “Het is cruciaal om onze gedeelde geschiedenis te erkennen en te begrijpen, niet alleen voor onze eigen identiteit, maar ook voor toekomstige generaties.”
