In de Nacht van Caribisch Netwerk op NPO Radio 1 ontvangt presentator Guilliano Payne gasten die een link hebben met de eilanden. Vanavond is dat acteur, theatermaker en artistiek leider Raymi Sambo over zijn helden, zijn rol als queer-vader en de band met zijn moeder.
In deze aflevering praat Guillano met de veelzijdige Raymi Sambo. Nog wat slaperig maar dat verdwijnt als vertelt over zijn held Maria Liberia-Peters, premier van de Nederlandse Antillen van 1984 tot 1986 en van 1988 tot 1994. De eerste vrouwelijke premier in het Koninkrijk der Nederlanden.
Zorgen
Raymi vertelt over de zorgen die hij heeft ten aanzien van de leider van de grootste politieke beweging van Nederland. En meer in het bijzonder het intrekken van de excuses die zijn gemaakt over het handelen van Nederland tijdens het slavernijverleden. “Wat wil je ermee bereiken, wat wil je zeggen hiermee?”
Tekst gaat verder onder de video
Ik zeg toch sorry
De voorstelling Ik zeg toch sorry kreeg lovende recensie en kreeg de zalen vol. De voorstelling gaat over uitblijvende excuses voor het slavernijverleden en daarmee liep hij vooruit op de excuses die later daadwerkelijk werden gemaakt. Het leidde tot veel emotie bij bezoekers. Was het niet vanwege de kosten dan zou hij graag de voorstelling willen spelen op Curaçao en in Suriname. En dat terwijl hij aanvankelijk de voorstelling niet eens wilde maken.
Gendermonologen
Het idee ontstond toen een vriend aan hem vertelde dat hij een transpersoon was. Met de voorstelling wil hij begrip creëren voor transmensen: tussen man en vrouw zit meer, zegt hij. De voorstelling gaat over vijf jonge mensen met een eigen gender die niet binnen het plaatje van man-vrouw passen en elk met een eigen persoonlijk verhaal.
Hij wil begrip voor andere mensen maar daar is hij zelf wel klaar mee; je accepteert me om wie ik ben, zegt hij. En als je er niet mee kan dealen dan is dat jouw probleem. De voorstelling begint met het vragen om begrip maar eindigt met: deal ermee.
Cariben
Het idee dat hier leeft is dat wij, vergeleken met Cariben, vooroplopen op het gebied van gender- en queeridentiteit maar we zijn hier minder progressief dan we denken zegt Raymi. Het is daar vrij nieuw en er wordt niet veel over gesproken, als er al over wordt gesproken. Maar daar laten ze de ander wel in zijn waarde en vallen mensen niet lastig. En het zijn niet eens de ouders die er de meeste problemen mee hebben, maar vooral wat de buren er van zouden vinden.
Moeilijke tijd
Ricardo Montaner met het nummer Laatste plek op aarde. Dat draaide zijn moeder toen ze aan het dementeren was. Zijn moeder is heel belangrijk voor hem. Ondanks een zware jeugd en een moeilijk leven is ze er desondanks altijd voor haar kinderen geweest. Ze is nu in een fase dat ze hem niet meer herkent, maar hij troost zich met de gedachte dat ze op een plek is waar ze zich heeft bevrijd van haar moeilijke leven. En met het idee dat ze op Curaçao heel liefdevol wordt verzorgd in het tehuis waar ze zit.
Raymi heeft persoonlijk ook een moeilijke periode achter de rug. Hij is nu herstellende van een burn-out. Hij vertelt over zijn paniekaanvallen, het van binnen shaken, overprikkeld zijn en niets kunnen onthouden. Het heeft hem tot het inzicht doen komen dat hij beter voor zichzelf moet gaan zorgen. Door minder te werken en meer tijd door te brengen met zijn zoontje.
Het eerste uur wordt afgesloten met Buleria en Izaline Calister met het nummer Reina Di pardon. Het mooie vindt Raymi dat Izaline in het Papiaments zingt en laat zien dat je de taal niet hoeft te kennen, maar dat het je in je hart moet raken.
Tweede uur
Raymi vertelt in het tweede uur dat hij bezig is met nieuwe plannen voor de langere termijn. In het najaar gaat hij een voorstelling maken over de Obama’s en dat is niet geheel toevallig, want dan vinden de Amerikaanse presidentsverkiezingen plaats. Wat hem fascineert in Obama is dat hij hem inspirerend vindt en hoopvol. De voorstelling gaat over twee mensen die terecht komen in een wit systeem.
Raymi hoopt dat er in de nabije toekomst meer Caribische mensen een gezelschap zullen leiden. Momenteel is hij de de enige met een eigen gezelschap, Raymo Sambo maakt.
Muziek is er van Mai Tai met Am I loosing you forever. Raymi vertelt dat hij wat heeft met sterke vrouwen en dit nummer is daar ook een voorbeeld van. Een vriendin zei er ooit eens over dat hij een moedercomplex zou hebben.
Tekst gaat verder onder de video
Inwoners Bonaire klagen staat aan
Guillano praat in dit uur verder met Onnie Emerenciana die boer is op Bonaire. Hij is een van de inwoners die samen met Greenpeace en andere klimaatactivisten een zaak heeft aangespannen tegen de Nederlandse staat. Dat doen ze omdat ze veel last hebben van klimaatverandering en vrezen dat het eiland onder water komt te staan doordat de zeespiegel stijgt. De Nederlandse overheid moet daarom actie ondernemen vinden de eisers.
Hij heeft er zelf direct last van, omdat hij klachten aan zijn huid krijgt van de hitte. En als boer hebben zijn groenten te lijden onder de verschroeiende zon. Ondanks de alarmerende situatie zijn er vanuit Nederland geen plannen om de mensen te helpen en dat moet veranderen. Voordat het te laat is.
Het gesprek met Raymi wordt afgesloten met het nummer Trouw met mij van Jayh Jawson.
Podcast De vergeten Klimaatcrisis
In het laatste deel van het tweede uur en het begin van de derde uur afleveringen van de podcast de Vergeten Klimaatcrisis (2022) van John Samson. In de serie duikt John in de gevolgen van de klimaatcrisis voor de Caribische eilanden. In deze twee afleveringen reist hij af naar zijn Curaçao en kijkt hij naar de gevolgen van de verwoestende orkaan Irma op Sint-Maarten.
Kunuku Man
In het derde uur spreekt Guilliano met De Kunuku Man op Curaçao die bekend staat om zijn schoonmaakwoede. De naam komt van kunuku huis waar hij woont, een traditioneel huis uit de tijd van de slavernij. In Nederland heeft hij aan de Rijn gewoond en daar begon hij met schoonmaken, en dat werk heeft hij voortgezet op Curaçao waar ook veel troep ligt.
Elke ochtend een uur opruimen en na een korte pauze gaan hij en zijn team een uur tot anderhalf uur door. De overheid mag wat de Kunuku Man zelf ook de handen uit de mouwen steken. En dat stoort hem, want hij ziet overal op het eiland troep en vuilnis liggen. Gelukkig ziet hij ook verandering, zoals het strand van Bandabou die een stuk schoner is geworden dan het eerst was.
Ezels
De uitzending sluit Guilliano deze week af met Marina Melis op Bonaire. Zij heeft een ezelsopvang opgericht voor zieke, gewonde en verweesde ezels: de Donkey Sanctuary Bonaire.
| Luister hier de uitzending terug |
- De Nacht van Caribisch Netwerk (NTR) wordt elke donderdagnacht uitgezonden.
- Live op NPO Radio 1, van 02.00 tot 05.00 uur/Nederland & 21.00 tot 00.00 uur/Cariben
- Meepraten tijdens de uitzending? Graag! Download alvast de app van NPO Radio 1 op jouw mobiel en stuur Guillano een bericht tijdens de show.
