Het was bedoeld als het eerste standbeeld van Tula voor Curaçao. Maar als het aan het Tula-museum ligt, blijft het bronzen naakte beeld van de verzetsheld in Nederland. Waarom?
Het is een imposant hoog beeld van twee meter; in 1973 gemaakt door de Nederlandse kunstenares Toos Hagenaars. Zij woonde toen nog op het eiland. Om het beeld in brons te laten gieten, nam ze het mee naar Nederland. Daar staat het beeld tot de dag van vandaag in een loods, omdat het als ‘koloniaal’ wordt gezien.
Ook nu deelt het Tula-museum die kritiek: de nationale held van Curaçao is naakt afgebeeld en gemaakt door een witte Nederlandse vrouw. “Wanneer je een beeld maakt van Tula, dan moet je heel veel kennis van zaken hebben van de geschiedenis van Curaçao”, vertelt museumdirecteur Jeanne Henriquez. “Ik denk dat zij dat mistte.”
Hagenaar kwam op het idee om het beeld van Tula te maken nadat zij het eerste theaterstuk ooit van Tula op Curaçao had gezien. In die tijd was er op het eiland nog geen standbeeld van hem gemaakt. Hagenaars voelde zich na het zien van de voorstelling geroepen om die taak op zich te nemen.
“Dat is op zich geen probleem”, vindt Henriquez. “Maar als je dat doet, en je weet dat het om zo’n belangrijk figuur gaat, moet je zorgen dat je in de eerste plaats veel meer kennis van zaken hebt hoe je zo’n beeld gaat uitbeelden.”
Naaktheid in de Curaçaose cultuur
Volgens Henriquez heeft naaktheid in de Curaçaose cultuur een zware lading. “In de slavernij-periode werd naakt gebruikt als psychologisch wapen, om aan te geven: je bent minder dan mens. Het is om te denigreren.”
Wie daar bewust van is, weet volgens Henriquez dat een beeld van een naakte Tula ongepast en koloniaal zou zijn. “Tot slaaf gemaakte mannen werden vroeger ook heel vaak gebruikt als fokdieren, vooral na 1814, toen het verboden werd om tot slaaf gemaakte uit West-Afrika te halen. In die tijd mocht je alleen Afrikanen die al op het eiland waren kopen en verkopen.”
Video: Kim Hendriksen
“Dus naaktheid is niet zoals kunstenaar Michelangelo in Italië een naakte figuur maakt, want het heeft andere historische waarde op Curaçao. Je kan geen appels en peren met elkaar vergelijken.”
Curaçaose beeldhouwers
“Ik waardeer dat zij vond dat er een Tula beeld moest komen”, zegt Henriquez. “Maar de manier waarop en de manier hoe, daar ben ik het niet mee eens en daar zijn heel veel mensen het niet mee eens..”
Een beeld van de nationale held van Curaçao had gemaakt moeten worden door een Curaçaoënaar, vindt de museumdirecteur. “Degene die dit doet, moet zich helemaal hebben in verdiept in wat er zich heeft voorgedaan. Diegene weet hoe belangrijk de gebeurtenis is voor ons allemaal. Dat de belangrijke waarden van Tula – gelijkheid, vrijheid, humanisme en moed – ook terug moeten komen in het beeld.”
Politiek Curaçao
Het ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur & Sport laat in een reactie weten dat ze het advies van de Curaçaose herdenkingscommissie zal volgen. “Alles wat wij doen in verband met het slavernijverleden, doen wij in overleg met Plataforma Skalibitut Herensia Sklabitut.” Voorzitter Gilbert Bacilio liet eerder weten het standbeeld van Hagenaars juist wel op Curaçao te willen zien.
