ORANJESTAD – Politici op Sint-Eustatius voelen zich ‘beledigd’ en ‘diep teleurgesteld’ na een bezoek van demissionair staatssecretaris Knops (Koninkrijksrelaties) aan het eiland.
Het eiland heeft weliswaar vijf gekozen raadsleden, maar die kunnen alleen vergaderingen oproepen en vragen stellen. Sinds 2018 bestuurt de Nederlandse regering het eiland, nadat een commissie oordeelde dat er sprake was van jarenlang wanbestuur. Knops reisde deze week naar Sint-Eustatius af om met eigen ogen te zien of er vooruitgang is.
De vijf raadsleden hoopten op een constructief gesprek met staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties, CDA). In een unieke gezamenlijke persconferentie uitten ze woensdag hun ‘irritatie’.
‘Democratie zo snel mogelijk herstellen’
De drie fracties vinden dat de Nederlandse regering ‘veel te lang’ bezig is om verbetering te brengen. De Statianen willen dat de lokale democratie daarom ‘zo snel mogelijk volledig wordt hersteld’. “Dat betekent dat de eilandsraad weer de macht krijgt om onze eigen bestuurders te benoemen en dat de eilandsraad weer het recht heeft over het eigen budget”, aldus Leerdam.
Volgens de Nederlandse regering is het eiland daar nog niet aan toe. Veel is nog niet op orde, bijvoorbeeld als het gaat om wetgeving, de gemeentelijke administratie en financiën. Wel is de infrastructuur, zoals wegen en luchthaven, flink verbeterd.
Ontmoeting met Knops ‘teleurstellend’ en ‘beledigend’
De irritatie van de raadsleden gaat vooral over de manier waarop het werkbezoek is gegaan. “We hebben vorige week via sociale media moeten vernemen dat de staatssecretaris op bezoek komt”, aldus PLP-fractievoorzitter Rechelline Leerdam. “We vernamen toen ook dat hij de fracties los wilde spreken, niet gezamenlijk.”
Wat ook voor ergernis zorgde, was de timing van de staatssecretaris om op lunchtijd (12.30-13.30 uur) af te spreken. “We stonden daar maar te wachten tot meneer Knops met andere mensen aan tafel uitgegeten was”, aldus onafhankelijk raadslid Koos Sneek. “Natuurlijk mag hij met wie hij wil lunchen. Maar wat voor soort signaal geef je hiermee af aan de raadsleden?”
Een ander punt die voor ‘irritatie’ zorgde, was de opening van de eerste rotonde door Knops. “Voor zulke gelegenheden is het gebruikelijk dat de eilandsraad wordt uitgenodigd. We waren niet eens erover geïnformeerd.”
De eilandsraad vraagt zich daarom opnieuw af of de Nederlandse regering hun functie serieus neemt. “Zijn wij niet de hoogste vertegenwoordiging van Sint-Eustatius? Wat voor waarde geeft Nederland aan ons?”, vraagt PLP-mastodont Clyde van Putten zich af.
Voorstel Statianen ‘van tafel geveegd’
De ontmoeting met Knops omschreef ook Koos Sneek als ‘teleurstellend’. “Ons gedetailleerde voorstel voor een volledig herstel van de democratie werd meteen van tafel geveegd, met weinig constructieve argumenten. Hij nam niet eens de moeite om zijn waardering uit te spreken voor al het werk.”
De geboren Fries en ondernemer op Statia is al jaren actief als raadslid. Hij steunde als enige fervente voorstander van de gemeente-status het bestuurlijke ingreep in 2018. Maar ook bij Sneek glijdt het vertrouwen in de Nederlandse regering weg. “Dit duurt veel te lang, langer dan nodig. We zijn nu in het vierde jaar hier dat we geen volledig lokale democratie hier hebben.”
Komen en gaan van bestuurders
“Twee jaar na de bestuurlijke overname zijn de regeringscommissarissen vervangen, omdat ze in al die tijd amper iets hadden uitgevoerd”, aldus onafhankelijk raadslid Koos Sneek. “We moesten in 2020 opnieuw beginnen.”
Ook opvolger Marnix van Rij heeft het eiland vorige maand verlaten. Hij vindt het oplossen van problemen binnen zijn partij CDA urgenter en koos ervoor om naar Nederland te verhuizen. “Dit zorgt wéér voor vertraging. Wat mij het meest teleurstelt, is dat meneer Knops op geen enkel moment tijdens onze gesprekken verantwoordelijkheid neemt voor al die vertragingen”, aldus Sneek.
Vice-regeringscommissaris Alida Francis (l) en staatssecretaris Knops. Foto: Bestuur Sint-Eustatius
Wie wordt – sinds februari 2018 – de derde regeringscommissaris op Sint-Eustatius? “Wij moesten in het duister tasten, want de afgelopen hebben we weken geen informatie gekregen”, aldus PLP-fractievoorzitter Rechelline Leerdam.
De huidige vice-regeringscommissaris, de geboren en getogen Statiaanse Alida Francis, neemt voorlopig waar. Onder Statiaanse raadsleden klinkt de hoop dat Francis de opvolger wordt. “Ze kent het eiland en het werk.”
“Knops zei tegen ons dat er veel mensen gesolliciteerd hebben, maar dat er een zogenaamd hooggekwalificeerde persoon moet komen”, aldus Clyde van Putten (PLP). “Voor mij is dit een belediging; óók naar Francis toe die erbij was. Waarom laat je haar dan wel zo lang in zo’n sleutelpositie als je geen vertrouwen hebt?”
Na jarenlang ruzie kiest Statiaanse politiek voor eenheidHet is voor het eerst dat de eilandsraad van Sint-Eustatius op zo’n unanieme manier een statement maakt richting Den Haag. De grootste partij Progressive Labour Party (pro-autonomie) en de Democratic Party (pro-gemeentestatus) ontpopten zich tot rivalen van elkaar rond 2015. “Als iemand een paar jaar geleden nog had gezegd dat alle raadsleden samen zouden gaan vechten voor vooral het herstel van onze democratie, dan hadden velen gezegd dat dit nooit zou gebeuren”, aldus Leerdam (PLP). “We hebben geleerd hoe sterk eenheid ons maakt én hoeveel we in gemeen hebben.” |
Hoe nu verder?
Zoals gebruikelijk volgt binnenkort een reisverslag van Knops aan de Tweede Kamer. Demissionair staatssecretaris Knops zou op de hoogte zijn van de persconferentie van de raadsleden, maar wil daar nog niet op reageren.
De Tweede Kamer heeft deze week besloten om de raadsleden te spreken. Ze zullen onder andere bespreken hoe de democratie op Statia sneller hersteld kan worden, maar ook over hoe het eiland de komende jaren bestuurlijk, economisch en sociaal sterker wordt.
Het eiland wil samen met Den Haag daarom een onderzoek starten naar de sociale en economische achterstand van het eiland, zodat daarover een verbeterplan komt. Zij eisen dat Sint-Eustatius voortaan meer geld in de vorm van een ‘vrije uitkering’ krijgt, net zoals andere gemeenten in Europees Nederland. Ook ‘verlangen’ de vijf raadsleden naar een trainingsprogramma om hun raadswerk te verbeteren.
