KRALENDIJK – Ongedocumenteerden op Bonaire zijn hard geraakt door de coronacrisis. Een groot deel zit zonder werk en loopt een groot risico om uitgebuit te worden.
Dit zegt pastoor Ivan Perez Gomez van Caritas, een organisatie die migranten zonder verblijfspapieren helpt. Deze groep heeft geen recht op financiële steun van de overheid en moeten het vooral doen met hulp van vrijwilligers.
Geen cijfers
Het is niet duidelijk hoeveel ongedocumenteerden op het eiland zijn. “Er zijn geen concrete cijfers maar wel een indicatie dat het om ongeveer duizend personen gaat”, zegt Nina Den Heyer. Zij is gedeputeerde (wethouder) van Sociale Zaken en Welzijn.
Volgens Caritas bestaat deze groep uit mensen zonder enige papieren, toeristen die door coronacrisis niet terug kunnen en dus zonder geldige papieren op het eiland zijn. “Vooral de groep zonder papieren is bang om hulp te vragen en doet een beroep op landgenoten en Caritas”, zegt Perez Gomez.
“We geven niet alleen praktische hulp maar ook vooral psychologische hulp aan meer dan 300 personen”, aldus de pastoor.
Kwetsbaar
De bouwsector op Bonaire heeft relatief weinig last van de coronacrisis en een groot aantal ongedocumenteerden is in deze sector werkzaam. Hierdoor zou hun situatie minder zorgelijk zijn, omdat ze kunnen voorzien in hun basisbehoefte.
‘Vooral in de bouw zijn ongedocumenteerden kwetsbaar voor uitbuiting’
Maar volgens Perez Gomez is juist deze groep extra kwetsbaar. “Deze mensen zijn ontzettend kwetsbaar voor uitbuiting door werkgevers. Vooral in de bouw komt arbeidsuitbuiting onder ongedocumenteerden vaak voor”, zegt hij.
Geen overheidssteun
Gezinnen die moeilijk rondkomen kunnen bij Voedselbank Bonaire en voedselbank Adra Foodpantry terecht voor voedselpakketten. Een van de vereiste om hiervoor in aanmerking te komen is het hebben van een sedula, de Bonairiaanse identiteitskaart. Dit maakt het onmogelijk voor ongedocumenteerden om overheidssteun of een voedselpakket bij deze reguliere voedselbanken te krijgen.
“We hebben absoluut geen idee hoeveel illegalen een voedselpakket nodig hebben. We zijn niet opgericht als stichting om illegalen te registreren”, zegt Ann Leong van Voedselbank Bonaire.
Deze kwetsbare groep kan wel bij Caritas terecht voor een voedselpakket, maar deze organisatie is afhankelijk van steun uit de gemeenschap. “We hebben meerdere keren aangeklopt bij de regering voor hulp, maar tot nu toe niks gekregen”, zegt Perez Gomez.
Solidariteitsgeweten
“We moeten af van de gedachte dat de oplossing ligt in het opsporen en repatriëren van ongedocumenteerden. Het gaat om het ontwikkelen van een solidariteit, want dat ontbreekt op Bonaire”, aldus Perez Gomez. De coronacrisis legt volgens hem een belangrijke probleem bloot. “Er is een verborgen werkelijkheid. De nood van deze groeiende groep.”
“Om de handen te wassen zal de overheid zeggen dat er geen crisis is. Maar de waarheid is anders. Het is diep triest en zorgelijk”, aldus Perez Gomez.
Coronavaccinatie
Bonaire start medio februari met het vaccineren tegen corona en volgens de overheid komen ongedocumenteerden hiervoor ook in aanmerking. “Er is aan mij nog niet voldoende informatie gegeven over hoe die dan in aanmerking komen, maar we houden wel rekening met hen bij het geven van de vaccins”, zegt Joël Candelaria van het lokale bestuur van Bonaire (OLB), die zich bezighoudt met het vaccinatieprogramma.
Angst om uitgezet te worden
Twee weken geleden heeft OLB het initiatief genomen om met Caritas samen te zitten over het vaccinatieprogramma. “Het besef moet komen dat dit een gevoelige situatie is. Niet alleen de communicatie moet beter maar het moet gericht zijn om vertrouwen onder deze groep te kweken”, vervolgt Perez Gomez. Het wantrouwen jegens officiële instanties en de angst om uitgezet te worden kan uiteraard een belemmering zijn voor een ongedocumenteerde om zich te registreren voor vaccinatie.
Den Heyer bevestigt dit. “In ieder geval wordt de ongedocumenteerde bij het vaccineren niet vervolgd.”
“We zijn degelijk bewust van de zorgen van deze groep. De overheid biedt al jaren steun. Ongedocumenteerden worden vaak geholpen door medewerkers van het het project Integrale wijkaanpak”, zegt Christopher Frans van het Kabinet van de Gezaghebber. Hij vertelt dat de overheid vaak kerken en particulieren benaderd, die met deze groep te maken hebben.
Inmiddels is er een strategische commissie in het leven geroepen om het vaccinatieprogramma bij ongedocumenteerden onder de aandacht te brengen.
