ORANJESTAD – Als enige land in het koninkrijk opent Aruba morgen 10 juli de grenzen met de Verenigde Staten. Aruba negeert daarmee de adviezen van epidemiologen en medici. Maar ook signalen dat veel inwoners en bedrijven zich niet houden aan hygiënische en afstandsregels.
Het is het einde van het schooljaar en de horeca heeft een groot aantal festiviteiten gepland om dit uit te luiden. Justitieminister Andin Bikker waarschuwt op de vooravond van de grensopening dat de politie dit weekend dan ook extra streng zal optreden. “Bedrijven die niet zorgen voor de 1,5 meter afstandsregel of samenscholing, kunnen rekenen op boetes of sluiting.”
Al enige weken melden ministers onder wie de premier en politie dat ‘veel mensen en bedrijven’ het niet meer zo nauw nemen met de coronaregels. Als Caribisch Netwerk vervolgens bij Sharline Koolman, crisisleider van Directie Volksgezondheid, vraagt of het dan nog verantwoord is om Amerikaanse toeristen op het eiland toe te laten, zegt deze ineens dat het maar ‘om een aantal groepen gaat’ die ze overtreden. En er gekeken moet worden naar ‘een balans met de economie’.
Nu blijkt dat justitie het wél nodig vindt om extra mankracht in te zetten als de grens opengaat.
4000 passagiers
Gezondheidsminister Dangui Oduber wisselt bovendien voortdurend in zijn beleid voor de heropening met Amerika. Eerder zei hij dat Aruba bekijkt om de grens met Amerikaanse hoge risicostaten dicht te laten vanwege het besmettingsgevaar. Maar die lijn is ineens losgelaten: inwoners van die staten mogen toch binnen, maar moeten zich wel vooraf testen.
Terwijl vorige maand de minister Oduber aangaf toeristen niet te verplichten vooraf te testen. Want anders zouden vliegmaatschappijen niet meer naar Aruba willen en andere toeristische bestemmingen de voorkeur geven.
Nu blijken de vliegmaatschappijen met vooraf testen geen moeite te hebben. Want de Arubaanse luchthaven meldt vandaag dat ze zo’n 4000 passagiers dit weekend verwachten, de meeste Amerikanen. De drukste dag is zaterdag met 10 vluchten uit Amerika. Onder meer uit Florida die deze week het record aan coronadoden had.
’Het was geen 1,5 meter’ – passagier KLM
Volgens de overheid en ook de luchthaven zijn er strikte protocollen om besmetting van de aangekomen passagiers te voorkomen. Maar op de eerste toeristenvlucht vanuit Nederland op 4 juli (de grens met Europa ging op 1 juli al open), zeggen passagiers dat ze in de rij voor de douane heel dicht op elkaar stonden.
“Dat was zeker geen 1,5 meter”, zegt een vrouw die met haar kleinkinderen afreisde. Ze vond het ook chaotisch bij de bagageband. De passagiers mochten de koffers niet zelf van de band halen, dat deed het personeel. Maar vervolgens moesten de passagiers door elkaar heen op zoek naar hun koffers die kris kras overal waren neergezet.
Negeren adviezen
De gezondheidsminister heeft meerdere keren verklaard dat Aruba ‘100% de adviezen van RIVM’ opvolgt voor het heropenen van de grenzen. Maar bij navraag bij het Nederlandse Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu (RIVM), zegt de woordvoerder dat zij geen reisadviezen geven. “Ik denk dat er gedoeld wordt op de Outbreak Management Team-adviezen, niet RIVM-adviezen.”
Het laatste advies van dit team van publieke zorgvertegenwoordigers, laboratoria, ziekenhuizen en ambulancezorg van de vier landen in het koninkrijk, is van 3 juni. En daarin geeft het team als één van de belangrijkste aanbevelingen om de risico’s laag te houden:
“Selectiebeleid toe te passen voor landen waaruit toeristen worden toegelaten op basis van actuele epidemiologie van landen van herkomst.”
Amerika wordt daarin specifiek genoemd als land waar de kans op een toerist met corona 10 tot 50 keer zo hoog is al een toerist uit Nederland. Dat is gebaseerd op cijfers van mei. Inmiddels zijn er veel meer gevallen en Amerikaanse staten die de uitbraken niet meer onder controle hebben. Ook hieruit blijkt dus dat Aruba de adviezen negeert.
Genoeg zorg?
En er is meer. Het Outbreak Management Team zegt dat er voldoende zorg op de eilanden moet zijn als de grenzen weer open gaan. De vereniging Asha, van medisch specialisten van het Arubaanse Horacio Oduber-ziekenhuis, heeft echter een brandbrief naar de overheid gestuurd dat er nu onvoldoende capaciteit is. Dit door een recente brand waarbij asbest vrijkwam, maar ook de renovatie/nieuwbouw van het ziekenhuis en bezuinigingen in de zorg.
Gisteren verzekerde minister Oduber dat de situatie vanaf zondag weer is hersteld. Maar hij sprak alleen over afdelingen die weer terug konden verhuizen na de brand. Over de gevolgen van de bezuinigingen voor de zorg, geeft hij geen duidelijkheid.
