Foto: Nationale Ombudsman

DEN HAAG – De Nationale Ombudsman gaat vanaf volgende week ook in het Papiaments klachten behandelen, meldt ombudsman Reinier van Zutphen. Een groep medewerkers zijn na kritiek Papiaments aan het leren.

Vorig jaar kwam in een publicatie van Caribisch Netwerk flinke kritiek op de Nationale Ombudsman na een reisbezoek aan Bonaire. Inwoners die alléén Papiaments spreken, konden daardoor niet door het team uit Nederland geholpen worden met hun klachten tegen de overheid.

“Ik heb echt heel goed geluisterd naar die kritiek”, benadrukt Van Zutphen. “Toen ik dat las, heb ik me gerealiseerd dat de eilandsraad het Papiaments als een belangrijke voorwaarde stelde in 2012. En we begrijpen beter hoe belangrijk praten in je moedertaal is om een klacht bij ons te kunnen neerleggen.”

“We hebben nu iemand aangenomen die Papiaments spreekt. De collega’s die in Nederland zijn opgegroeid, hebben Papiamentu-lessen gevolgd en doen dat nog steeds.” Overigens kan de Ombudsman zelf ook een beetje Papiaments door zijn vroegere werk als rechter op Curaçao.

Meer contact met inwoners van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius
De telefonische spreekuren zullen vanaf volgende week worden uitgebreid. Inwoners die problemen ervaren met de overheid, kunnen elke maandag kosteloos door het team vanuit Den Haag worden opgebeld. Ook dus in het Papiaments.

Daarnaast verschijnen alle rapporten en jaarverslagen over de Cariben ook in het Papiaments en Engels. Ook krijgen medewerkers trainingen over de cultuur en verschillen in regelgeving tussen de Cariben en Nederland.

Ombudsman ‘streng’ op zichzelf
“Zelfkritiek is belangrijk, want wij zijn uiteindelijk ook de overheid”, aldus Van Zutphen over de afgelopen jaren. “Ik vind het belangrijk dat ik het goede voorbeeld geef, streng ben op mezelf. Ik moet laten zien dat het anders kan, zodat mensen mij vertrouwen met hun gesprekken.”

“De Nationale Ombudsman heeft de laatste tijd ook een andere manier van kritiek uiten. Het is niet meer alléén: rapport uitbrengen, hier zijn de aanbevelingen en conclusies, volgende zaak. Daar hebben we van geleerd. Kritiek kan ook vaker in de vorm van een korte brief of een interview.”

‘Veel klachten van Caribische inwoners geholpen’

Deze week bracht de Ombudsman traditiegetrouw zijn jaarverslag persoonlijk uit aan de Tweede Kamer. Dat is opmerkelijk in deze coronacrisis, omdat de Kamer voorlopig amper bezoek ontvangt. Van Zutphen ziet dat de lokale en landelijke overheid beter en sneller in actie komen als Caribische inwoners bij hem een klacht indienen.

“Een bouwvergunning, problemen door ambulancekosten, iemand die een belastingaanslag kreeg terwijl de auto al jarenlang niet meer op haar naam staat”, somt Van Zutphen op van een lijst. “Niet een handjevol, maar veel voorbeelden van problemen die twee dagen daarna zijn opgelost – omdat wij voor ze hebben gebeld.”

Door een klacht van een gepensioneerde bij de Ombudsman heeft het kabinet, na veel aandringen, besloten om forse kortingen op de aov (vergelijkbaar met de Nederlandse aow-uitkering) voor de schrijnende gevallen terug te draaien.

Niet altijd wachten op klachten
Van Zutphen wil vaker uit eigen beweging onderzoek doen voor inwoners in de Cariben. “Als jouw hoofd de hele dag bij de moeilijke financiële situatie zit, zijn jouw gedachten bij: heb ik wel eten? Dan heb je geen tijd of aandacht voor een brief aan de gezaghebber of een e-mail naar de Ombudsman.”

“Ook als je eenmaal vindt dat je onbehoorlijk bent behandeld door de overheid, dan heb je daar niet veel vertrouwen in klachten indienen. Voor ons is dit ook reden om niet te wachten tot mensen naar ons toe komen. Zo’n waterprobleem op Sint-Eustatius, wat een groot en serieus probleem is, daar móet je op af zoals we nu doen.”

Meer geld voor onderzoek in Cariben
De Nationale Ombudsman heeft van Den Haag meer geld gekregen om inwoners van de Caribische gemeenten Bonaire, Saba en Sint-Eustatius te helpen. Opvallend is dat het aantal klachten vorig jaar met dertig procent is toegenomen van 191 (2018) naar 220 (2019).

Opnieuw aandacht voor armoede
Dit jaar komen in ieder geval uitgebreide onderzoeken naar de schrijnende situaties voor jongvolwassenen en eenoudergezinnen. Ook zal de armoedesituatie van de eilanden, en hoe de politiek hiermee omgaat, opnieuw onder de loep worden genomen.