ORANJESTAD – Inwoners van Sint-Eustatius mogen over een een jaar naar de stembus om hun eilandsraadsleden te kiezen. De Nederlandse regering blijft ook daarna nog aan het stuur.
Dat maakte staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties) bekend tijdens een bijeenkomst met inwoners maandagavond. De verkiezingen van 21 oktober 2020 moeten volgens Knops gezien worden als ‘een volgende stap in het herstellen’ van de lokale democratie.
De Nederlandse regering bestuurt sinds februari 2018 de bijzondere gemeente zelf, omdat het lokale bestuur de wet met voeten zou hebben getreden. Alle eilandsraadsleden en lokale bestuurders werden toen naar huis gestuurd.
‘Wetteloosheid’, financieel wanbeheer, discriminatie, bedreigingen en willekeur kenmerkte het lokale bestuur, concludeerde een commissie van wijzen.
Stap voor stap meer democratie op Sint-EustatiusZoals het ernaar uitziet, gaan Statianen op 21 oktober 2020 naar de stembus om hun eilandsraadsleden te kiezen. Ze mogen niet stemmen over (nieuwe) wetgeving of bepalen waar het belastinggeld van de bijzondere gemeente precies naartoe gaat. Wat ze wel mogen: vergaderingen oproepen, de regeringscommissaris bevragen en moties indienen. Waarschijnlijk krijgt de eilandsraad pas in de loop van 2021 steeds meer bevoegdheden. Onder andere om gedeputeerden te benoemen en te ontslaan. Daarna wordt gekeken of er weer een gezaghebber kan komen, die nog tijdelijk onder toezicht van de regeringscommissaris werkt. |
Kritiek
Veel kritiek komt – van zowel inwoners als Kamerleden – op het aanleggen van de Cherry Road, een nog ongeasfalteerde weg van amper 1,2 kilometer. “Het is spijtig dat dit niet ging volgens plan”, zei Knops tegen de inwoners. “Ik betreur oprecht deze vertraging.”
De regeringscommissaris veegde maandagavond kritiek van tafel dat hij niet zou communiceren met inwoners. “Op elke woensdag kon u een afspraak maken om te praten over autonomie of wat dan ook u het over wilde hebben”, zei Mike Franco. “Dat is ook gebeurd. We hadden zelfs bijeenkomsten met politieke partijen.”
‘Langer geduurd dan verwacht’
Opmerkelijk is dat de bestuurlijke capaciteit op het eiland ook onder de Nederlandse regering als een groot probleem wordt ervaren, waardoor het langer duurt om resultaten te boeken.
Op het eiland ervaren de Nederlandse regeringscommissaris en ambtenaren de werklast als ‘zwaar’. “Dan moet je prioriteiten stellen”, stelt Knops.
“Het heeft langer geduurd dan ik zelf verwacht had. Maar ik ben vastberaden om de beloftes die we aan u hebben gemaakt na te komen.”
Verbeteringen
Volgens de staatssecretaris zijn er al veel verbeteringen te zien op het eiland. De grote rotswanden op het eiland zijn verstevigd om de jarenlange erosie tegen te gaan. Ook is de afvalverwerking verbeterd en er zijn zo’n 300 autowakken van het eiland gehaald.
Daarnaast is een groot deel van zo’n 9,5 miljoen dollar voor de reparatie van huizen en infrastructuur sinds orkaan Irma gebruikt. Dit jaar zal vanuit Den Haag meer geld komen voor onder meer de bouw van sociale huurwoningen en lagere huur.
Wat vindt de Tweede Kamer?
Dat de lokale democratie op Sint-Eustatius ‘stap voor stap’ wordt hersteld, staat in lijn met de wens van de Tweede Kamer. Een eilandsraad hebben is ‘de eerste stap’, volgens Knops.
Om verkiezingen uit te roepen, moet er eerst een wetsvoorstel door het Nederlandse parlement worden goedgekeurd. Volgens de staatssecretaris gaat dat ‘zo snel mogelijk’ gebeuren.
Het is dan aan de Tweede Kamer om te bepalen of de verkiezingen inderdaad over een jaar moeten plaatsvinden. Dat debat moet nog worden ingepland. Mogelijk zullen Kamerleden vragen om de verkiezingen eerder te houden.
