ORANJESTAD – Het Arubaanse parlement heeft korte metten gemaakt met een al sinds 2015 illegale constructie voor financieel toezicht van buitenaf. Is dat terecht en kan Aruba weer haar financiën alleen gaan controleren? “Ja, zegt parlementsvoorzitter Ady Thijsen (MEP). “Moeilijk”, zegt oud-parlementsvoorzitter Marisol Lopez-Tromp (POR). “Nee, nooit”, zegt Armand Hessels van Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba.
Ondertussen heeft de Arubaanse regering opnieuw een groot aantal adviezen van CAft naast zich neergelegd, zo blijkt uit de nieuwste brief van het toezichtsorgaan aan de Arubaanse minister van Financiën. Dat gaat zoals meestal om personeelskosten, die volgens Hessels tot op heden geen enkele Arubaanse regering serieus heeft aangepakt.
CAft met in het midden voorzitter Raymond Gradus
CAft dreigt nu met een advies tot aanwijzing die de Koninkrijksregering kan overnemen en zo ingrijpen om de Arubaanse regering te dwingen toch de adviezen over te nemen. Tenzij de gewijzigde LAft-wet op de valreep wordt getekend, waarover Nederland en Aruba nu over ruzieën.
Minder toezicht op ArubaCAft, College Arubaans financieel toezicht, kwam met de zogeheten wet ‘Landverordening Aruba tijdelijk financieel toezicht’ (Laft) in 2015. De regeringsfracties MEP, POR, RED, de meerderheid in het parlement, hebben deze wet nu gewijzigd. Een belangrijke wijziging: CAft moet niet meer aan de Rijksministerraad adviezen geven, maar aan het Arubaanse parlement. Dus geen toezicht meer van buitenaf, door de Koninkrijksregering. |
“Wij zijn het hoogste orgaan in onze rechtsstaat. Het was al illegaal toen in 2015, dat zei de Raad van Advies ook. We zetten het nu alleen weer recht”, verdedigt Thijsen het amendement van zijn fractie waarin die wijzigingen stonden.
Bovendien hebben zowel CAft en de Koninkrijkregering gefaald, zegt hij. “In drie jaar financieel toezicht zijn we juist dieper in de financiële problemen gekomen.” Ook de Nederlandse Algemene Rekenkamer had kritiek vorig jaar in haar verslag over het resultaat van het fuctioneren van de toezichtsorganen Cft (Curaçao en Sint-Maarten) en CAft.
Parlementsvoorzitter Ady Thijsen
‘Aruba is onder CAft alleen maar dieper in de financiële problemen gekomen’- Parlementsvoorzitter Ady Thijsen
CAft-voorzitter Raymond Gradus zei in een eerdere reactie (oktober 2018) naar aanleiding van het kritische rapport van de Rekenkamer het volgende: “Als wij er niet waren, was het mogelijk nog erger aan toe geweest.”
Thijsen reageert op die uitspraak nu met: ‘flauw smoesje’. Hessels vindt wel dat Gradus gelijk heeft: “Zonder CAft was het zeker veel erger uit de hand gelopen.”
Lopez-Tromp, die parlementsvoorzitter van Aruba was toen de LAft-wet werd ingevoerd, zegt: “Ik merk dat sindsdien wij beter geïnformeerd worden door de regering over de financiën. Het heeft zeker geholpen dat toezicht.”
Kan het parlement nu zelf toezicht houden?
Gradus zei toen ook dat de CAft tot slot alleen maar adviezen geeft en het aan de Arubaanse regering is om ze over te nemen. Maar ook daarop reageert Thijsen nu met: “Jouw adviezen zijn niet zomaar en kunnen ook een aanwijzing tot ingrijpen aanbevelen. Maar toch, de Koninkrijksregering heeft die niet eens altijd opgevolgd toen het nodig was.” De Koninkrijksregering heeft vooral gefaald op te treden tegen de twee kabinetten van AVP onder Mike Eman, toen de overheidsschuld verdubbelde van 2 naar 4 miljard florin, zegt Thijsen.
“Maar we zijn niet tegen de CAft nu, alleen zij moeten nu in plaats van de Koninkrijksregering, het Arubaanse parlement adviseren. Want wij kunnen de regering van Aruba wél naar huis sturen.”
‘Alleen zonder partijen, kan het parlement functioneren’-Armand Hessels van Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba
Armand Hessels van Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba
Hessels geeft Thijsen gelijk dat het CAft eerder heeft gefaald. “Maar ze hebben daarvan geleerd en daarom zet het CAft nu wél door met de personeelskosten.” Bovendien gelooft hij helemaal niet dat het Arubaanse parlement zelf toezicht op de regering kan houden.
“ Dat is pretentieus. Meer dan 30 jaar geschiedenis heeft dat geleerd. Formeel ja, is het parlement het hoogste orgaan dat de regering moet controleren. Maar zolang parlementariërs voor eigen belang en die van de partij kiezen, gaat het parlement van Aruba nooit functioneren.” Sterker nog: Hessels stelt dat een parlement op Aruba alleen werkt zonder politieke partijen.
De kritiek dat het parlement al meer dan 30 jaar faalt, wijst Thijsen van de hand. “Het is niet fair om huidige en toekomstige parlementariërs de schuld te geven van iets wat een politieke partij (AVP onder Eman) heeft gedaan.” Hij zegt dat het huidige parlement – dat er nu anderhalf jaar zit – voldoende laat zien en garanties inbouwt om de regering wel goed te controleren en aan te spreken.
Of Thijsen ook met spanning afwacht of de Arubaanse regering de gewijzigde LAft-wet gaat tekenen, omdat deze eerst nog wacht op wat de Koninkrijksregering ervan vindt, zegt hij: “Nee, want de regeringen kunnen doen wat ze willen. Knops (staatssecretaris Koninkrijksrelaties) kan duizenden protocollen tekenen met de Arubaanse regering. Maar het Arubaanse parlement is het hoogste orgaan. Dat weet hij en daarom is hij nu zenuwachtig.”
‘We hebben nooit een minister durven wegsturen’- Marisol Lopez-Tromp, oud-voorzitter van het Arubaanse parlement (2013-2016)
Als onze regering niet tekent, dan moeten ze dat motiveren en dan roepen wij ze ter verantwoording, zegt de Arubaanse parlementsvoorzitter bovendien. “Als Nederland niet tekent, is dit een internationaal incident tegen een autonoom land. Daarom steek ik mijn energie niet in Knops en wat ook André Bosman weer roept. Dat is arrogantie en wij doen gewoon ons werk. Daarover hebben zij niets te zeggen.”
parlementariër Marisol Lopez Tromp
Lopez-Tromp, die in haar politieke carrière van drie partijen wisselde, is niet zo zeker van de kracht van het Arubaanse parlement. “We hebben nog nooit een minister durven wegsturen. De partij neemt het je ook kwalijk als je niet volgens hun lijn, programma of partijhistorie stemt. En we hebben nu veel nieuwe, onervaren parlementsleden die nog niet alle kennis hebben.”
