DEN HAAG – De Raad van State zal naar verwachting over enkele maanden advies uitbrengen over de zogeheten ‘geschillenregeling’ voor het Koninkrijk. Het gaat om een wetsvoorstel dat is ingediend door minister Ronald Plasterk (Koninrijksrelaties). De Nederlandse bewindsman wil niet dat uitspraken via de geschillenregeling bindend worden voor de Rijksministerraad. De Caribische landen binnen het Koninkrijk willen een onafhankelijk instituut, dat bij een geschil wel bindende uitspraken kan doen.
Tijdens het Koninkrijksoverleg vorig jaar werd tot een onafhankelijk instituut besloten. Minister Plasterk wil hierin echter niet meegaan en kwam met zijn eigen voorstel. Volgens William Marlin, de premier van Sint-Maarten die vorige week in Nederland was, komt dit omdat Nederland ervan uitgaat dat het ‘altijd gelijk’ krijgt. Marlin heeft dit ook duidelijk gemaakt in zijn overleg met Plasterk. De premier van Sint-Maarten was in Den Haag in een poging de Rijksministerraad te weerhouden van een aanwijzing over de oprichting van een integriteitskamer.
Verzet
Het voorstel van Plasterk is eind januari door de Rijksministerraad naar de Raad van State gestuurd. Daarmee werd een eerder voorstel van de Caribische landen aan de kant geschoven. Staatsrechtgeleerde Arjen van Rijn, buitengewoon hoogleraar staatsrecht en staatkundige vernieuwing aan de University of Curaçao, zegt hierover ‘verbaasd’ te zijn. “Het verzet van de Caribische landen was enorm.”
Van Rijn vraagt zich af of de Raad van State eenvoudig met het voorstel van Plasterk akkoord zal gaan. De Raad zou namelijk ook van mening zijn dat er ‘een onafhankelijke rechter moet komen.’
Na het advies van de Raad van State gaat het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer. De Caribische landen leveren dan ook hun inbreng. Volgens Andin Bikker, parlementslid op Aruba (PDR), zullen de landen zeker met wijzigingsvoorstellen komen. “Dat een uitspraak niet bindend is en dat de Rijksministerraad daarvan kan afwijken: dat moet eruit.” Het wetsvoorstel zal ook op de verschillende Caribische landen apart nog worden besproken.
“De geschillenregeling heeft draagvlak nodig en dat heb je pas als een onafhankelijke rechter daarnaar kijkt”, meent staatsrechtsgeleerde Van Rijn. “Bovendien wordt het alleen van de juridische kant bekeken. Gaat het om beleid of politieke keuzes dan gaat zo’n rechter daar niet over. Daarom snap ik die koudwatervrees van Nederland niet. In Nederland is veel weerzin tegen constitutionele rechtspraak, maar in de meeste landen is dat een normaal onderdeel van de democratische checks and balances.”
Negatieve reacties
Sinds het voorstel van Plasterk naar de Raad van State is gestuurd, regent het negatieve reacties van Caribische politici. Premier Marlin betreurt het dat Plasterk voorbijgaat aan de wens van de vier parlementen van het Koninkrijk. “Dit is geen oplossing.”
Gerrit Schotte, Curaçaos parlementslid en de sterke man achter de huidige interimregering op het eiland: “Het is overduidelijk dat de huidige oplossing van de Rijksministerraad gunstig is om de ‘gelijke’ partners in het Koninkrijk te blijven overrulen.”
