Ombudsman Reinier van Zutphen is voor het eerst in Caribisch Nederland – Foto: Janita Monna
KRALENDIJK – De Nationale Ombudsman houdt deze week spreekuur op Bonaire. Vanochtend is het druk. Vier medewerkers staan vrijwel continue mensen te woord, inwoners uit alle lagen van de bevolking met een klacht over de overheid of een overheidsinstantie.
Reinier van Zutphen zelf is aanwezig. Hij is voor het eerst in Caribisch Nederland sinds hij een jaar geleden aantrad als Nationale Ombudsman.
De vrouw die vanochtend het gebouwtje in Antriol binnenstapt, is blij dat ze haar verhaal kan doen. Zeven jaar wacht ze op antwoord. Brieven stuurde ze, e-mails, maar het bleef stil. En dus gaat ze vandaag naar de ombudsman met haar klacht. Een grondkwestie. Ze heeft een envelop vol bewijsstukken bij zich.
Breekijzer
Ze heeft een probleem met de lokale overheid. “Al sinds 2009 ben ik bezig. De ambtenaren bij het openbaar lichaam laten het liggen. Niemand informeert me, ik hoor niks! Ik hoop dat de ombudsman een breekijzer kan zijn.”
Yvonne Kraan, medewerker van de ombudsman, heeft afgelopen dagen al zo’n dertig klachten ontvangen. “Over het Zorgverzekeringskantoor, de Marechaussee, de IND, het OLB.” Vandaag komen daar toevallig veel ‘grondzaken’ bij.
Grondbelasting
Een oudere man weet niet hoe hij van zijn pensioen de drastisch verhoogde grondbelasting moet betalen. Kraan bestudeert de papieren die de man heeft meegenomen. “Hm, het lijkt erop dat die verhoging komt door een nieuw fiscaal stelsel. Ik weet niet of de ombudsman u kan helpen, maar ik zal het nog eens voor u nagaan.” Ze legt uit: “Als een instantie volgens de regels werkt, kan de ombudsman niet veel doen. Maar soms zit er rek in die regels.”
Huurcommissie
Ook Van Zutphen vindt dat overheden flexibeler met regels kunnen omgaan. “Ik word er soms ziek van als ik zie hoe strak die gehanteerd worden. Op Saba en Statia moet een huurcommissie komen. Daar moet volgens de regels een jurist in. Maar die zijn op die eilanden dun gezaaid. Dat zijn momenten waarop je kunt kijken hoe je dingen anders kunt oplossen.”
Telefoontje
Bij veel zaken pleegt de ombudsman eerst een telefoontje, zegt Van Zutphen. “Dan vragen we: ‘Kijk nog eens of je dit of dat kunt oplossen’. Maar als klachten aanhouden of een patroon vertonen, doen we onderzoek. Zo hebben we de trage wijze waarop het Openbaar Lichaam Bonaire klachten afhandelt onder de loep genomen.”
En dat rapport verdwijnt niet in een la, verzekert Van Zutphen. Hij heeft er, voor hij naar het spreekuur kwam, met het eilandbestuur over gesproken: “De overheid wil ermee aan de slag. Maar als er niks gebeurt zit ik er bovenop.”
Kinderombudsman
De ombudsman sprak tijdens zijn bezoek aan Bonaire ook met een groep middelbare schoolleerlingen. “Ik werd somber van hun problemen, en tegelijk blij omdat ze voor zichzelf opkwamen.” Toch kan hij voor kinderen weinig doen. “Ik ben alleen bevoegd om iets te zeggen over overheidsinstanties. Als kinderen een probleem hebben met school, of met jeugdzorg, dan kan ik daar niks mee.”
Daarom zou het goed zijn als ook de Kinderombudsman naar Caribisch Nederland zou komen, vindt hij. “Die mag meer en zorgt ervoor dat kinderen zélf aan het woord komen.”
Voorlopig is daarvoor geen extra budget, tot verbazing van Van Zutphen: “Als Den Haag kinderrechten in Caribisch Nederland hoog op de agenda heeft staan, dan hoort daar een verplichting bij. Ook de Kinderombudsman is er voor heel Nederland, je kunt niet zomaar een stukje van dat land overslaan.”
Door Janita Monna