Staatssecretaris Sander Dekker van OCW moet nog reageren op de bevindingen van de expertgroepen – foto: Suzanne Koelega
DEN HAAG – Bij het ministerie van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) zijn recentelijk de verslagen ingebracht van de expertgroepen Papiamentu en Nederlands. Zij hebben een reactie geschreven op het eerdere advies van de Taalunie, ‘Nederlands op zijn BESt’.
OCW gaat bij het vaststellen van het beleid qua taalonderwijs op Bonaire af op de bevindingen van de Taalunie. De expertgroepen zijn het voor een belangrijk gedeelte niet eens met het advies van de Taalunie.
De expertgroepen vinden allebei dat het voorschoolse onderwijs Papiamentstalig moet zijn. Op de meeste Bonairiaanse scholen wordt vanaf groep 5 lesgegeven in het Nederlands. Als het aan de Taalunie ligt, wordt vanaf groep 1 lesgegeven in het Nederlands.
Ook vinden de expertgroepen dat Nederlands op Bonaire als vreemde taal beschouwd moet worden, niet als tweede taal. Voor het Papiaments moet volgens hen een referentiekader vastgesteld worden.
Functiescheiding
De Taalunie gaat uit van een functiescheiding: Nederlands is de toegangspoort naar kennisontwikkeling. Papiaments is volgens de Taalunie vooral belangrijk voor de ontwikkeling van de culturele identiteit. De Taalunie vindt Papiaments ongeschikt als onderwijstaal vanwege de beperkte hoeveelheid schriftelijk (les)materiaal.
Beide expertgroepen gaan niet mee in de functiescheiding die de Taalunie veronderstelt. Zowel Nederlands als Papiaments worden volgens de expertgroepen allebei gebruikt in dezelfde context. Ook ondermijnt een functiescheiding het idee van twee gelijkwaardige talen.
90/10-verdeling
De Taalunie adviseert om vanaf de basisschool het onderwijs voor 90 procent in het Nederlands aan te bieden en voor 10 procent in het Papiaments. Zowel de expertgroepen Nederlands als Papiamentu zijn daarop tegen.
De expertgroep Papiamentu vindt de overgang naar Nederlands te vroeg voor basisscholieren: ”Het is niet effectief om een jong kind dat nog weinig Nederlandse receptieve vaardigheden heeft vrijwel de hele schooltijd in het Nederlands te laten functioneren.”
Door de weinige aandacht voor Papiaments leren kinderen niet in hun moedertaal lezen en schrijven, vreest de expertgroep Papiamentu. De expertgroep Nederlands schrijft weer dat de moeizame aansluiting op het voortgezet onderwijs is terug te voeren op de geringe Nederlandse taalontwikkeling in de eerste jaren van het basisonderwijs.
De expertgroepen zijn het onderling oneens over de vraag hoe de aandacht voor Nederlands en Papiaments dan wel verdeeld moet worden. De expertgroep Papiamentu wil het aandeel van Papiaments tussen groep 1 en groep 8 afbouwen van 80 naar 20 procent. De expertgroep Nederlands heeft het over vergelijkbare percentages, maar heeft verschillende scenario’s afhankelijk van de vraag in welke taal de kinderen als eerst leren lezen en schrijven (Nederlands, Papiaments of gelijktijdig).
Het ministerie van OCW komt binnenkort met een reactie op de verslagen.
Door Pieter Hofmann