Huisarts Esther Bernabela – foto: Janita Monna
KRALENDIJK – Huisarts Esther Bernabela heeft hiv-patiënten in haar praktijk die uit schaamte hun medicijnen niet durven te halen. “Niemand hoeft tegenwoordig meer dood te gaan aan aids, ook niet op Bonaire, maar de bewustwording van de ziekte loopt daar ver bij achter.”
Bernabela is een van de sprekers tijdens een kleine manifestatie rond Wereldaidsdag. Om aandacht te vragen voor aids en hiv organiseerden EQ Bonaire, dat zich inzet voor acceptie van de homo’s en anders seksuelen op Bonaire, en de stichting Hasfap (hiv, aids, family planning) deze week een wandeling door Kralendijk.
Besmetting
“Niemand weet wie op Bonaire besmet is met hiv, of wie aids heeft. Mensen praten er niet over. Sommigen denken dat praten met een aidspatiënt al besmettelijk is”, zegt een vrouw die meeloopt. Betrouwbare cijfers over het aantal aidspatiënten en hiv-besmettingen heeft Bonaire niet.
Bernabela schat dat tussen de 0,4 en 0,7 procent van de bevolking tussen 15 en 49 jaar besmet is. “Dat percentage is in vergelijking met de rest van de regio laag”, zegt ze. “Het Caribisch gebied heeft ná Afrika het hoogste percentage aids en hiv-besmettingen.”
Maar cijfers zijn uiteindelijk misschien niet eens het belangrijkste, stelt de huisarts. “Waar het om gaat, is dat in de gemeenschap de kennis over aids achterloopt bij de vooruitgang die er geboekt is bij de behandeling van de ziekte.” Bonaire heeft, aldus Bernabela, het omgekeerde probleem van landen waar mensen doodgaan aan aids omdat de medicijnen te duur zijn. “Hier zijn aidsremmers goed verkrijgbaar, maar mensen durven niet naar de apotheek uit angst herkend te worden. Uit angst voor een stigma. Er zijn daarom patiënten voor wie ik de medicijnen zelf maar haal.”
Stigma
Om dat stigma weg te nemen is goede voorlichting essentieel, vindt ze. “Mensen weten soms niet eens hoe het hiv-virus wordt overgedragen. Ik heb gehoord van een hiv-geïnfecteerde die een kamertje kreeg buiten het huis. Dat familieleden hem niet meer aan wilde raken, uit angst zelf besmet te worden.”
Als Daniela wordt gevraagd waarom ze deelneemt aan de manifestatie, wijst ze op haar veertienjarige zoon. “Voor de kinderen. Voorlichting over veilig vrijen is ontzettend belangrijk”, vindt ze. “Juist op een klein eiland als Bonaire. Jongeren hebben veel wisselende contacten. Op hiv rust een taboe. Niemand weet wie het heeft. Een besmetting kan snel gaan.” Haar eigen zoon heeft ze goed voorgelicht, zegt ze. De jongen glimlacht verlegen en knikt.
Bespreekbaar
Rijksvertegenwoordiger Gilbert Isabella aarzelde geen moment toen hem werd gevraagd iets te zeggen tijdens de manifestatie. Hij ziet ‘het bespreekbaar maken van aids en hiv’ als een eerste stap, en benadrukt: “Aids en hiv zijn niet gebonden aan kleur of sekse, hiv kent geen wit of zwart.”
Preventie begint met structurele seksuele educatie op school. Dat vinden mensen die meelopen in de stoet. Dat vindt ook Bernabela: “Bewustwording moet nú gebeuren.”
Door Janita Monna