Clark Abraham. Foto: Pieter Hofmann.
DEN HAAG – “Wij roepen het al jaren”, reageert Clark Abraham, voorzitter van het Bestuurscollege van Bonaire, op het rapport van de commissie-Spies. Dat wijst onder meer uit dat de Haagse ministeries te weinig naar Caribisch Nederland luisteren.
Dat is ook voor Abraham de kern van het probleem. Problemen die in het rapport genoemd worden zijn onder meer de taal, sociale zekerheid, het onderwijs en belastingklimaat.
Clark Abraham in gesprek met Pieter Hofmann
Moedertaal
In het onderwijs krijgt Nederlands een grotere rol dan Papiaments, terwijl voor de meesten laatstgenoemde de moedertaal is. Abraham: “Ik vind het frappant dat de overheid aan de Nederlandse Taal Unie (NTU) vraagt wat de rol van het Nederlands moet zijn in het Bonairiaanse onderwijs. Natuurlijk zal de NTU altijd de eigen taal bevoordelen. Er worden keuzes gemaakt vanuit een Europees-Nederlandse bril en niet vanuit een eilandelijke.” Abraham doelt op het rapport van de NTU.
Het Rijk geeft teveel tewerkstellingsvergunningen uit, vindt commissie Spies. Buitenlandse arbeidskrachten krijgen een werkvergunning voor vacatures die lokaal ingevuld kunnen worden. Op de arbeidsmarkt vindt verdringing plaats. Abraham: “Als iemand een vergunning aanvraagt, wordt gekeken in de vacaturebank van het eiland. Daar zien ze geen kok aangemeld staan (en geven ze de vergunning, PH).” Op de vacaturebank wordt overigens weinig geadverteerd, waardoor werklozen zich niet aanmelden. Vaak sluiten opleidingen en arbeidsmarkt slecht aan, maar het bestuurscollege heeft geen zeggenschap over het lokale onderwijs.
Belastingklimaat
Bonaire is fiscaal veel onaantrekkelijker dan voor 10-10-’10. De winstbelasting is geschrapt, maar door andere belastingen worden investeerders alsnog ontmoedigd. Abraham: “Een voorbeeld, vroeger wilde iemand een hotel oprichten. Die kwam hiernaartoe en zei: ik wil wel 30 miljoen investeren. Die kreeg dan een regeling dat hij 10 jaar geen invoerrechten hoefde te betalen. Dat konden wij vroeger doen. Nu moet iemand vooraf 8 procent algemene bestedingsbelasting betalen. Dan gaat zo iemand dus niet investeren, want het kost in vergelijking met andere eilanden teveel, dus die persoon start niet.”
De markt voor tweede huizen is ingestort nu die zwaarder belast worden. Dat gaat nog veel dieper dan in politiek Den Haag in eerste instantie gedacht wordt, vindt Abraham. “Bonaire kent geen algemeen bedrijfspensioen. Daarom hebben mensen hun pensioenopbouw in een appartementje zitten, want het is een toeristisch eiland. Mensen worden op hun pensioen belast – keihard, vooraf. Ook hier kijkt men ernaar vanuit een Haagse bril.”
Bevoegdheden
Volgens Abraham hebben veel van de genoemde problemen als oorzaak dat Haagse ambtenaren Nederlandse regelgeving naar Bonaire exporteren zonder te kijken naar de Caribische context. “Dus ik ga liever niet brandjes blussen, ik wil naar de haard toe.”
Het stoort de gedeputeerde dat Bonaire in alle hervormingen weinig te zeggen heeft gehad. “Ik heb de bevoegdheden niet om dat te veranderen. En om dan elke keer hier in Den Haag politici ervan te overtuigen dat ze het anders moeten doen, terwijl ze hier hun eigen wezenlijke problemen hebben. Ze hebben geen aandacht of tijd voor de eilanden. Geef ons de bevoegdheden om onze eigen bonen te doppen en dan zullen we dat ook doen.”
Door Pieter Hofmann