Caribisch Netwerk brengt een serie artikelen over de eilanden, vijf jaar na de Staatkundige Vernieuwing, die op 10 oktober 2010 werd voltooid. Op die datum werden de Nederlandse Antillen ontbonden en zijn Sint Maarten en Curaçao autonome landen binnen het koninkrijk geworden. Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn sindsdien ‘bijzondere gemeenten’ van Nederland. Aruba heeft al sinds 1986 een autonome status en behoorde niet meer tot de Nederlandse Antillen.
Sinds 10-10-10 is er veel verbeterd aan de infrastructuur op Saba – foto: Hazel Durand
THE BOTTOM – Na vijf jaar als een bijzondere gemeente ziet Saba vooruitgang, zoals de verbetering van de infrastructuur en het vooruitzicht op een waterleidingnetwerk, maar zaken zoals pensioen, levenskosten en belastingdruk blijven een doorn in het oog.
De Saba United People Labor Union Association (SUPLUA) en het eilandbestuur hebben in mei een commissie gevormd om een onderzoek doen naar de nieuwe salarisstructuur, die zijn in oktober 2014 is ingevoerd. Ambtenaren zijn bezorgd over hoe de nieuwe salarisstructuur hun rentabiliteit, zowel voor de lange als de korte termijn, zal beïnvloeden.
Volgens Ludwina Charles, SUPLUA directeur, heeft het eilandbestuur nog niet gereageerd. Het minimumloon op Saba is 5.09 dollar. Bovendien zijn ouderen gefrustreerd met hun pensioen, die onder de armoedegrens zit. “Mijn pensioen is 800 dollar. Hoe moet ik mijn rekeningen betalen daarmee”, vraagt Thaddeus Durand zich af, die net met pensioen is.
Dubbele belasting
De eilandsraad heeft in juli in Nederland de dubbele belasting die Sabanen betalen op Saba en Sint Maarten aangekaart. De dubbele belasting wordt verboden door het internationaal recht, dus is het volgens het eilandbestuur de verantwoordelijkheid van het ministerie van Financiën om een oplossing vinden.
De eilandsraad heeft aan Nederland voorgesteld om de invoerbelasting op Saba te stoppen tot een oplossing met Sint Maarten wordt bereikt. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ronald Plasterk zegt echter in een brief aan de Tweede Kamer dat, “dubbele belasting alleen aan de orde kan zijn als een ondernemer of particulier van Sint Eustatius of Saba andere goederen dan eerste levensbehoeften koopt bij een ondernemer op Sint Maarten die niet de exportvrijstelling claimt en voor zover de waarde uitstijgt boven de reizigersvrijstelling van 500 dollar. Als de ondernemer de vrijstelling niet doorberekent aan de afnemer is geen sprake meer van (dubbele) belastingheffing”, zegt Plasterk. Een oplossing vanuit Nederland lijkt er niet te komen.
Infrastructuur
De infrastructurele verbeteringen op Saba zijn duidelijk. Wat opvalt, zijn de verbetering van wegen, de bouw van een nieuwe parkeerplaats en verfraaiing van Saba drukste dorp Windwardside, de bouw van een nieuwe elektrische installatie en een nieuw recyclingbedrijf en verbeteringen aan de luchthaven, gebaseerd op internationale regelgeving.
Eind september is een budget van 10.576 dollar aangenomen voor 2016, slechts 156,000 dollar meer dan het budget voor 2015. Volgens het eilandbestuur zal in de komende jaren meer aandacht zijn voor samenwerking met de Nederlands bestuur om de uitvoering van het meerjarig Caribisch Nederland programma en ontwikkelingsplan te bewerkstelligen. Een aantal projecten zijn al begonnen in 2014 en zullen in 2015-2019 klaar.
Waterleiding
Het grootste project is het opzetten van een waterleidingsysteem. Eind van dit jaar of begin volgend jaar begint de aanleg van een waterleiding vanaf de haven, Fort Bay, tot aan de hoofdstad The Bottom. De bevolking vindt de prijs van drinkwater te hoog en eind van augustus is de prijs verlaagd met 2 cent per gallon. Het eilandbestuur heeft een noodsubsidie ingevoerd tijdens de droge periodes en voor huishoudens met lage inkomens zijn er speciale hulpfondsen.
Onderwijs
Begin van het nieuwe schooljaar was er goed nieuws voor de middelbare school toen alle leerlingen die in de laatste klas van de Saba Comprehensive School (SCS) voor hun eindexamen waren geslaagd. De school kwam in regelmatig in opspraak omdat de school kampte met een tekort aan leraren en met problemen binnen het schoolbestuur. Het onderwijs op Saba lijkt nu weer op de rails; wat belangrijk is omdat het onderwijs op de BES in 2016 aan de Nederlandse maatstaven moet voldoen.
Door Hazel Durand