Sommige tuinierders wachten al anderhalf jaar op het ‘gratis water’ van de overheid I foto Elisa Koek
CURAÇAO – Marva Veijler en haar man hebben onenigheid in de supermarkt. Marva wil kousenband eten terwijl haar man eens iets anders wil. “Kousenband en jambo zijn nog te betalen, de rest van de groentenprijzen rijzen de pan uit”, stelt Marva. Haar man knikt begrijpend, maar blijft bij zijn punt. “De kousenband is bruin en heeft amper smaak”, zegt hij geërgerd.
Groenten en fruit blijven prijzig op Curaçao en heel gek is dit niet. Mensen en bedrijven die zelf verbouwen lopen al snel tegen een waterprobleem op. “Wil je iets laten groeien, moet je investeren”, zegt Jan Francke die meer dan tien jaar geleden begon met verbouwen op plantage Daniel. Berber van Beek, permaculturist, vult hem aan: “Zonder water ben je nergens.”
Voor thuistelers is er op Curaçao gratis water beschikbaar. Via de afdeling Maneho Agrario i Peska (voorheen Landbouw, Veeteelt en Visserij) van het ministerie van Gezondheid, Natuur en Milieu kunnen zij dit aanvragen. Een goed plan, vond Provacia Mercelina en ze vroeg het ‘gratis water’ een paar maanden geleden aan. “Tot nu toe heb ik niks gezien of gehoord. Ik betaal het water nu zelf, maar dat houd ik niet lang vol. Normaal betaalde ik maandelijks 25 gulden en nu 150.” Mercelina blijkt niet de enige te zijn. Sommige tuinierders wachten al anderhalf jaar op het water.
Pilot
Beleidsmedewerker Stanley Martina beaamt het probleem. Hij zegt dat de wachtlijst lang is, omdat ze maar één truck hadden en deze kapot is. “Inmiddels hebben we wel hulp gekregen: PdVSA heeft een truck beschikbaar gesteld en een privé persoon ook.” Martina legt uit dat het project nu nog een pilot is. “We zijn bezig met twee extra trucks voor de levering van water en het project krijgt steeds meer vorm.” Voorlopig is er echter geen oplossing voor thuistelers.
Investeringen
Voor Francke is de gratis levering sowieso geen optie: hij heeft veel meer water nodig en heeft daarom een systeem aangelegd. Om zijn planten te beschermen tegen de zon, heeft hij schaduwgaas eromheen gezet. Dit beschermt ook tegen dieren die zijn tuin willen leegeten. “Helemaal kan je je planten nooit beschermen en dit is voor kleine boeren een groot probleem. Als dieren bij mij 10 procent wegknagen, houd ik genoeg over. Als ze dezelfde hoeveelheid bij kleine verbouwers wegeten, blijven er drie sprietjes over.” Op de vraag of zelf verbouwen alle investeringen waard is, reageert Francke duidelijk. “Als je je goed inleest en investeert in water, systemen, compost en bescherming, kan je er wat aan over houden. Rijk word je er niet mee.”
Efficiënt water besparen
Van Beek gebruikt onder andere technieken uit de permacultuur om water te besparen. Via containers die onderling en met het dak verbonden zijn, vangt ze bijvoorbeeld water op en door de grond te bedekken met bladeren, verdampt het water minder snel.
Volgens Van Beek is de gratis levering van water een goede stap van de overheid, maar niet de meest efficiënte. “Er valt jaarlijks 550 millimeter water en dit moeten we opvangen. De aanschaf van een container is helaas best een uitgave voor veel mensen. De overheid zou deze moeten subsidiëren zodat iedereen water kan opvangen. Met water is Curaçao een paradijs.”
Door Elisa Koek