Ook de democratische partij PDB pleit voor een referendum | foto belkis Osepa
KRALENDIJK – De directe band tussen Bonaire en Nederland is één van de belangrijkste issues tijdens de campagne op weg naar de lokale eilandsraadverkiezingen op 18 maart. De politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen zijn in twee kampen verdeeld: de voor- en tegenstanders van een directe band met Nederland.
De verkiezingscampagne op Bonaire is spannender dan ooit. Maar liefst zeven partijen doen mee aan de verkiezingen waarbij 12.368 stemgerechtigden naar de stembus gaan. De verkiezingsstrijd gaat als vanouds over beloftes voor de nieuwe regeerperiode. Daarin spelen vooral de sociaal-economische situatie van Bonairianen zoals armoede, sociale zekerheden en levensstandaard een rol. Ook de discussie over ‘bij Nederland blijven of meer autonomie’ speelt een grote rol.
Ontevredenheid
Op Bonaire heerst ontevredenheid over de uitwerking van de directe band met Nederland. Sinds december manifesteert de protestgroep Nos Ke Boneiru Bèk voor een staatkundig referendum. De protestgroep wil Bonaire ‘weg van Nederland en terug bij de eigen bevolking’.
Een groep politieke partijen wil dat Bonaire deel blijft uitmaken van Nederland. Er zijn wel een aantal uitschieters als het gaat om de vorm. In plaats van een openbaar lichaam, willen de uitschieters een nog hechtere staatkundige relatie met Nederland in de vorm van een federale staat of provincie. De drie partijen – UPB, MPB en PHU – zien Bonaire als deel van Nederland zitten. Wel geven ze aan dat de bestuurlijke indeling van Bonaire als openbaar lichaam tijdelijk is.
‘Meer Bonaire in Nederland’
De grootste regeringspartij UPB juicht ondanks de kritieken, de huidige relatie met Nederland toe. Politieke leider James Kroon: “We willen zelfs meer Bonaire in Nederland. We willen doorgaan met de huidige structuur en een sterker Bonaire opbouwen binnen Nederland. Er is geen andere keuze.”
Regeringspartij UPB bij indiening kandidatenlijst | foto Belkis Osepa
Ook de nieuwe partij Movementu di Pueblo Boneriano (MPB) – met een ex-UPB’er Elvis Tjin Asjoe aan de leiding – pleit voor behoud van de huidige status. “We zien Bonaire als ‘de kroon van het Koninkrijk’. De status levert de meeste voordelen op en biedt ons de beste kansen om te ontwikkelen.” PHU streeft naar een federale staat binnen Nederland. Lijsttrekker Heinrich Prinsen: “Dit systeem biedt ons nog veel meer autonomie.”
Hoewel deze drie partijen kiezen voor een directe band met Nederland, wijzen ze per definitie een staatkundig referendum niet af. De precieze uitvoering moet wel het liefst na de evaluatie van de huidige status plaatsvinden.
Snel referendum
De andere politieke partijen hebben een staatkundig referendum hoog in het vaandel. Het liefst moet het morgen gebeuren. Zeker vóór de bekendmaking van de evaluatieresultaten in oktober. De partijen Partido Demokrátiko Boneriano (PDB), Un Tim Magno, Lijst Eric Soleana en Aliansa Kristian Boneriano (AKB) streven naar meer autonomie voor Bonaire binnen het Koninkrijk. De hoop is dat de bevolking in de toekomst zelf ervoor kiest gebruik te maken van haar zelfbeschikkingsrecht.
Eric Soleana heeft zelfs samen met de andere kandidaten op zijn lijst een officiële belofte getekend bij een notaris dat zijn partij bij voldoende vertrouwen van de stemmers, meteen een referendum organiseert als zij in de regering zitten. “Een referendum is niet onderhandelbaar.”
Deze partijen zijn het met elkaar eens: de Bonairianen moeten zelf definiëren wat voor relatie zij willen met Nederland. Clark Abraham: “Hoewel er nog meer onderwerpen belangrijk zijn tijdens deze verkiezingen, voert de staatkundige relatie met Nederland en referendum de boventoon. De huidige directe band met Nederland is niet waar het volk voor heeft gekozen in 2004. Alleen het volk kan de staatkundige structuur waarin we zitten, evalueren.”
Door Belkis Osepa