Jacoba Winklaar (80) heeft bijna geen tanden meer over | foto Belkis Osepa
KRALENDIJK – Zonder gêne maakt Jacoba Winklaar (80) haar mond open. “Beneden heb ik twee tanden en boven nog drie. En zie je deze tand hier? Een stuk is afgebroken.” Ze heeft dringend een kunstgebit nodig. Net als Jacoba hebben veel Bonairiaanse ouderen jaren niets gedaan aan hun gebit. Vanaf 1 januari moeten deze ouderen zelf voor de saneringskosten opdraaien.
Tandarts Percy Chirino vindt dat minister Edith Schippers (Volksgezondheid) haar verantwoordelijkheid moet nemen voor de Bonairiaanse ouderen. “Er moet een alternatief komen in de vorm van een aanvullende verzekering voor onder andere de tandarts.” In tegenstelling tot Nederland bestaan er op Bonaire geen verzekeringsmaatschappijen meer – die apart van het Zorgverzekeringskantoor (ZVK) – een particuliere ziektekostenverzekering aanbieden.
Vanaf 1 januari 2015 is het zorgpakket voor Bonaire, Saba en Statia (BES) gewijzigd. De eenmalige gebitssanering voor inwoners van 18 jaar en ouder wordt niet meer vergoed. Ook de betaling van de orthodontiekosten voor kinderen tot 17 jaar is door Nederland wegbezuinigd. Alleen orthodontische behandelingen die vóór 31 december 2014 zijn gestart en geaccordeerd, worden voortgezet. De vergoeding voor de eerste twintig behandelingen van fysiotherapie en oefentherapie is geschrapt.
Dupe
Deze bezuinigingen kwamen na discussies en getouwtrek tussen minister Edith Schippers (VWS), de Tweede Kamer en de lokale overheden. Protesten uit de hoek van de tandheelkunde en fysiotherapie hebben niet geholpen. Het budget voor de zorg in Caribisch Nederland is enorm overschreden. Vooral gepensioneerden die een achterstand hebben in de tandartsenzorg en veel gebruik maken van therapieën, zijn de dupe.
Gemoderniseerde tandartspraktijk van Percy Chirino | foto Belkis Osepa
Terugloop
In de tandartsenpraktijk van Chirino zijn ongeveer achtduizend patiënten geregistreerd. Ze komen niet allemaal om de zes maanden voor een periodieke mondbehandeling. Het gebit van slechts een klein groepje van rond duizend patiënten, is gesaneerd. “Ik denk dat we in het algemeen slechts tussen de 40 en 50 procent van de Bonairiaanse bevolking hebben bereikt.”
Chirino heeft sinds 2011 grote investeringen gedaan door zijn praktijk te vernieuwen en de modernste apparatuur aan te schaffen. Hij moest dit doen om aan de eisen van de Nederlandse gezondheidsinspectie te voldoen. Nu ondervindt hij weer een terugloop van patiënten, omdat de gebitssanering niet meer vergoed wordt.
Zoetigheid
Jacoba Winklaar bekent een beetje lacherig dat ze vroeger heel veel heeft gesnoept. “Ik kon een zak snoep binnen een half uur leeg eten. Ik hou van zoetigheid, ‘kos dushi’.” Daarnaast bekend ze ook bijna nooit naar de tandarts te zijn gegaan. Als ze last heeft van een tand of kies, wordt het getrokken.
Jacoba en Louis Winklaar bij dagverblijf Villa Antonia | foto Belkis Osepa
Jacoba en Louis Winklaar bezoeken het dagverblijf voor ouderen Villa Antonia in Antriol. Daar komen 21 Bonairiaanse ouderen bijna dagelijks hun oude dag doorbrengen. Velen van hen hebben gebitsproblemen door het uitblijven de jaarlijkse controle. Geld voor de tandarts was er vóór 10 oktober 2010 niet. Jacoba en Louis en nog vele ouderen waren blij dat sinds die datum de kosten voor de gebitszorg vergoed werden.
Aanvullende verzekering
De lokale overheid en de Nederlandse regering moeten met een alternatief systeem komen waardoor patiënten de mondzorg kunnen betalen, vindt Chirino. Naast de gebitssanering komen nu ook de orthodontiekosten voor kinderen die bijvoorbeeld een beugel nodig hebben, voor rekening van de ouders.
Alle particuliere ziektekosten verzekeringen zijn per 10-10-10 geroyeerd. Het ZVK zelf kent geen aanvullende verzekering. Chirino: “In het verleden had je een groep inwoners die een eigen aanvullende verzekering had. De minderbedeelden kregen ook een vergoeding voor een minimale tandheelkundige zorg. Nu is er geen extra verzekering meer.”
Door Belkis Osepa