Gevangenisdirecteur Trudy Hassell
ORANJESTAD – “Hey swa, geef me dat boutje even aan”, roept een jeugdige gedetineerde van onder een jeep. Sinds gisteren volgt hij samen met zes andere opgesloten jongeren een cursus tot automonteur. Deze cursus is volgens de nieuwe directeur van Korrektie Instituut Aruba (KIA) het begin van een ‘leukere en meer humane’ gevangenis.
Maar KIA heeft nog een lange weg te gaan, zegt Trudy Hassell. Zij zwaait sinds een maand de scepter binnen de gevangenismuren. “Ik ben beland in een zogeheten ‘correctie instituut’. Met die naam heb ik moeite. Ik corrigeer mijn chihuahua als hij iets fout doet. Een mens die al gevormd is, kun je niet corrigeren. Wat je wel kunt doen is iemand overtuigen dat zijn of haar gedrag niet past in een samenleving.”
Jackeliene Geeve in gesprek met Trudy Hassell
Gevangenisopstand
Hassell zit vol met plannen om KIA tot een betere plek te maken. Als voormalig commissaris van de politie kende zij de problemen binnen de gevangenismuren goed. Vorig jaar kwam de gevangenis meerdere malen in het nieuws door een gevangenisopstand en aanhoudende spanningen tussen gevangenen en cipiers. Gevangenen klaagden over het gebrek aan dagbesteding.
In de laatste voortgangsrapportage (2013) van het Europees Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT), kwam KIA er ronduit slecht vanaf. Niet alleen scoorde de infrastructuur laag, ook de gedetineerdenzorg was zorgwekkend. Mishandeling, omkoping en drugshandel is binnen de gevangenismuren eerder regel dan uitzondering. “Ik gebruik het CPT-rapport als leidraad voor mijn aanpak.”
Want gevangenen zijn ook mensen, vindt Hassell. “Zij moeten zich weer onderdeel gaan voelen van de maatschappij in plaats van weggestopt worden in de uithoek van het eiland dat nog net niet in zee ligt.” Omdat de nieuwe directeur niet veel ervaring heeft met werken in een gevangenis liep zij korte tijd stage in de Rotterdamse gevangenis De Schie. “Dit overtrof al mijn verwachtingen. Niet alleen de infrastructuur, maar vooral de mentaliteit van de medewerkers. Ze werken daar met hart en ziel. Dat was het mooiste dat ik mocht meemaken in Nederland.”
Wiphok
Hassell deed ook nieuwe ideeën op. “Een langgestrafte man legde me uit dat het stress- en agressieverlagend werkt om af en toe een uurtje privé met een vrouw door te brengen. In Nederland mag dat. In Aruba nog niet. Al vindt het ‘wiphok’ nog niet veel politieke steun, ik wil dat op termijn wel installeren.”
In de Rotterdamse gevangenis ligt de nadruk op resocialisatie en re-integratie van ex-gedetineerden. Iets dat op Aruba maar niet van de grond komt. Maar daar komt, als het aan Hassell ligt, verandering in. “Ik wil KIA ombuigen tot een instituut waar mensen binnenkomen als crimineel, maar uitgaan als mensen die hun leven een positieve draai willen geven.”
Om deze ‘mentaliteitsswitch’ te bereiken is er volgens de nieuwe directeur nog veel te doen. Zowel aan de kant van de gedetineerdenzorg als aan de kant van de gevangenismedewerkers. “Er is hier jaren niets gebeurd. De penitentiair inrichtingswerkers (PIW) zijn gewend dat hun werk bestaat uit het opsluiten van mensen. Eén keer per dag mogen gedetineerden een uurtje luchten, alsof het honden zijn. Maar de functie van PIW omvat zoveel meer dan dat. Daarom moeten we het personeel gaan opleiden.”
Jeep
Inmiddels zit de les automontage er voor de jeugdige gedetineerden op. Een blik op de gestripte jeep is nog niet hoopgevend maar daar moeten we ons volgens de chef werkplaats niet op verkijken. “Over zeven maanden rijdt deze oude jongen weer gewoon.”
Door Jackeliene Geeve