VN waarnemers en de voorzitter van de Referendum Commissie Gregory Pieters (staand links) zagen toe op een ordelijk verloop van het referendum – foto: The Daily Herald/Althea Merkman
ORANJESTAD – Het constitutioneel referendum dat op 17 december op St. Eustatius werd gehouden, blijft de gemoederen bezighouden. Voorstanders van verdergaande autonomie voor het eiland willen deze week een lijst met klachten aan gezaghebber Gerald Berkel aanbieden. Ook de eilandsraad zal naar verwachting nog deze maand over de uitslag van het referendum beraadslagen.
Kort na het referendum kwam de kritiek los, met name over de falende distributie van stemkaarten. Niet minder dan 900 van de in totaal 2.546 stemkaarten zouden door het postbedrijf als onbestelbaar aan de afdeling Burgerzaken zijn geretourneerd. Dit zou er volgens organisaties zoals Pro Statia en Brighter Path Foundation mede toe hebben geleid dat de kiesdrempel niet zou zijn gehaald.
Gezaghebber Berkel heeft bevestigd dat de bezorging van stemkaarten niet goed is verlopen, maar bestrijdt dat het referendum niet in overeenstemming met de wet zou zijn verlopen. Zo zou het grote aantal onbestelbare stemkaarten zijn te wijten aan dat mensen verzuimen zich bij Burgerzaken uit te schrijven als zij het eiland verlaten.
Lijst met klachten
Brighter Path heeft inmiddels een lijst met klachten verzameld, die deze week formeel aan de gezaghebber als voorzitter van het stembureau zal worden aangeboden. Ook de referendumcommissie en onafhankelijk eilandsraadslid Reuben Merkman hebben klachten ingediend.
De voorstanders van een autonoom Statia vierden een bittere overwinning in het referendum. Hoewel de overgrote meerderheid van de kiezers voor meer autonomie stemden, werd het referendum ongeldig verklaard, omdat niet meer dan 45.5 procent van de stemmers kwam opdagen. Minimaal 60 procent was vereist.
Van de kiesgerechtigden die wel een stem hebben uitgebracht, koos een meerderheid van 60 procent voor autonomie. De optie waarbij Statia een openbaar lichaam blijft haalde 32 procent van de stemmen.
Teleurgesteld
“Ik ben niet geheel tevreden met het proces rond het referendum en ik ben teleurgesteld dat 60 procent van de kiesgerechtigden niet is op komen dagen,” zegt gedeputeerde van Constitutionele Zaken Reginald Zaandam. Hij ontkent echter dat het referendum er doorheen zou zijn gejaagd en belooft beterschap waar het de distributie van stemkaarten voor de eilandsraadverkiezingen van 18 maart betreft.
Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ronald Plasterk heeft gezegd dat het nu eerst aan de eilandsraad is om zich te beraden hoe zij met de uitkomst van het referendum om willen gaan.
Door John van Kerkhof