Toochie Meyers protesteert in het parlement – foto: Today / Leo Brown
PHILIPSBURG – Formateur Theo Heyliger heeft er maandag vanaf gezien om zijn ministersploeg aan gouverneur Eugène Holiday te presenteren. Dit vanwege de perikelen rond de aanwijzing die de Rijksministerraad op vrijdag aan de gouverneur gaf. Holiday mag geen benoemingen ondertekenen tot een door Nederland geleid onderzoek naar de integriteit van de kandidaten is voltooid.
Het parlement van Sint Maarten vergaderde maandagmiddag bijna vijf uur over de aanwijzing. Als de vergadering op woensdagmorgen wordt voortgezet, presenteert Heyliger’s Verenigde Volkspartij (UP) een motie waarin de gouverneur wordt gevraagd de aanwijzing niet uit te voeren. De oppositie zal deze motie steunen.
Parlementsleden beschouwen de aanwijzing als ongrondwettelijk, maar weten dat de gouverneur het lot in handen heeft. Verschillende parlementsleden deden daarom een oproep aan de gouverneur om de aanwijzing niet uit te voeren. Het Kabinet van de Gouverneur heeft nog niet gereageerd.
Prullenbak
De aanwijzing kwam vlak na de publicatie van het integriteitsrapport van PricewaterhouseCooper. De UP-fractie is verdeeld over dit rapport. Johan Leonard en Silvio Matser verwezen het min of meer naar de prullenbak. Hun partijleider Heyliger benadrukt dat een regering waar zijn partij deel van uitmaakt de aanbevelingen zal uitvoeren.
Geheime dienst
Demissionair minister-president Sarah Wescot-Williams, die maandag haar dubbelrol als parlementsvoorzitter op zich nam, heeft vorige week verklaard dat minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) de Nederlandse geheime dienst onder de vlag van St. Maarten’s VSDM wilde laten opereren. De dienst zou in opdracht van Wescot-Williams de kandidaat-ministers moeten onderzoeken. Toen zij dit ‘aanbod’ weigerde stapte Plasterk naar de Rijksministerraad.
De aanwijzing biedt St. Maarten amper mogelijkheden tot verzet. Een kort geding op basis van onrechtmatige daad is vrijwel zeker kansloos, gelet op de inhoud van het PwC-integriteitsrapport. Een gang naar de Raad van State is ook uitgesloten omdat de Rijksministerraad daarvoor toestemming moet geven. De Raad heeft eerder laten blijken niet te willen treden in geschillen tussen landen in het Koninkrijk.
Geschillencommissie
Dit alles heeft de roep om een onafhankelijke geschillencommissie versterkt. De oprichting van een dergelijk instituut is onderdeel van de staatkundige hervorming die in 2010 zijn beslag kreeg. St. Maarten, Aruba en Curaçao hebben hier herhaaldelijk op aangedrongen, terwijl Nederland geen thuis geeft. Dit heeft ertoe bijgedragen dat de aanwijzing als een aanval op de autonomie wordt ervaren. Verschillende parlementariërs spraken van een mogelijke machtsovername door Nederland en van pogingen om het land ‘tot hoofdkantoor van de BES’ te maken.
Het kersverse UP-parlementslid Silvio Matser – in december voor de rechter op beschuldiging van belastingontduiking voor 3.2 miljoen dollar – suggereerde dat er ‘verraders’ op het eiland zijn die met name de Nederlandse parlementariërs Bosman en Van Raak voeden met informatie.
UP-leider Heyliger geflankeerd door Johan Leonard (l) en Silvio Matser. Foto Today / Leo Brown
Stemmenkoperij
Oppositieleider William Marlin wees er op dat de eerste beschuldigingen over stemmenkoperij door Heyliger in 2010 zijn geuit door Roland Duncan, destijds minister van constitutionele zaken van de Nederlandse Antillen en later minister van Justitie in Sint Maarten.
Marlin haalde ook het Bada Bing omkoopschandaal aan. Daarin heeft nachtclubeigenaar Jaap van den Heuvel verklaard dat hij een video-opname had gemaakt van het parlementslid Patrick Illidge in opdracht van Heyliger, die Illidge op die manier zou willen bewegen zijn steun aan de regering in te trekken.
Het is nog niet bekend wanneer formateur Heyliger zijn ministersploeg gaat presenteren. Onder de huidige omstandigheden lijkt het er sterk op dat dit enige tijd kan duren, tot de storm over de aanwijzing voorbij is.
Door Hilbert Haar