Somalia Levenstone keerde na amper een jaar terug naar Saba – foto: Hazel Durand
THE BOTTOM – Door lessen in het Engels op de basis- en middelbare school, ziet het er niet goed uit voor Sabaanse jongeren die gaan studeren in Nederland. In de kleine gemeenschap is duidelijk te merken dat een aanzienlijk aantal jongeren hun studie voortijdig afbreekt en terugkeert naar Saba.
“Nederland was een nachtmerrie”, zegt Somalia Levenstone. Tijdens haar eerste acht maanden in Rotterdam heeft ze een intensieve Nederlandse cursus gevolgd, maar het niveau van de cursus kon ze niet bijbenen.
Levenstone verhuisde vervolgens naar het noordoosten van Nederland, Meppel, waar een school zit dat onderwijs aanbiedt in het Engels. “Ik was ver van mijn vrienden en kennissen en ik kreeg geen studiebeurs. Om rond te kunnen komen probeerde ik een baantje te zoeken maar dat lukte niet omdat ik het Nederlands niet machtig ben.”
Huiverig
Levenstone besloot dat het genoeg was en met advies van leraren ging ze in oktober 2012 terug naar Saba. Ze geeft aan dat ze heel huiverig is over het studeren in het buitenland. “Als we Nederlandse lessen hadden op school, zou de overgang niet zo lastig zijn.” Zij heeft nu een baan als een administratief medewerker bij Rijksdienst Caribisch Nederland-Saba.
Het verhaal van Levenstone staat niet op zichzelf. Volgens Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) zijn er aan het begin van het schooljaar 2011/2012 twintig Sabaanse studenten naar Nederland vertrokken. Volgens Monique Hoogerwerf, coördinator Onderwijs Caribisch gebied, staan er nu nog maar zeven studenten in het systeem, waarvan vijf een diploma op zak hebben. Deze zeven vallen niet onder de groep van twintig die in het schooljaar 2011/2012 naar Nederland vertrok, maar uit Sabaanse studenten van de afgelopen tien jaar. Ook meldt DUO dat de zeven studenten wel een adres op Saba hebben maar niet per se van Sabaanse afkomst zijn.
Sharmina Jones is twee jaar geleden teruggekomen uit Nederland en werkt als administratief medewerker bij de Kamer van Koophandel. Na twee mislukte studies heeft ze een Nederlandse cursus bij het Jongerenloket gevolgd. Daarna probeerde ze een kappersopleiding te volgen maar door de taalbarrière en financiele problemen besloot ze terug te keren naar Saba. “Ik begrijp niet dat als Nederland de eerste keuze is om te gaan te studeren, waarom we geen Nederlands onderwijs krijgen. Jongeren op de Benedewindse eilanden hebben veel meer kansen.”
Veel Sabaanse jongeren voelen zich in het nauw gedreven. De meeste komen terug zonder diploma en moeten een baan met minimumloon aannemen. Sommige jongeren gaan naar Amerika of naar Engelse universiteiten in de regio, maar dan liggen de kosten veel hoger.
Kosten
Olga Simmons, moeder van een student, illustreert de kosten van de Amerikaanse universiteit waar haar zoon studeert. “Rijksdienst Caribisch Nederland-Saba betaalt vijfentwintig procent van het jaarlijkse collegegeld en ik moet de overige vijfenzeventig procent betalen samen met verzekeringskosten. Studeren met hulp van DUO is veel goedkoper”, zegt ze. Caribisch Nederland-Saba helpt studenten die naar Nederland gaan met een vliegticket, appartement en schoolboeken.
Sommige Sabaanse studenten kiezen voor een optie dichtbij huis, zoals het volgen van een MBO-studie op Bonaire. Julissa Hassel is in augustus 2013 naar Bonaire verhuisd om een culinaire opleiding te volgen, maar heeft het door de taalbarrière snel opgegeven. “Het geeft stress als je de taal niet goed kent en daar bovenop werd ik door andere studenten bespot omdat ik niet goed Nederlands spreek.”
Voordat ze naar Bonaire vertrok was haar verteld dat de lessen in het Engels zouden zijn. “Maar de lessen werden in het Nederlands gegeven en daar bovenop was de uitleg in het Papiaments. Ik werd depressief en ik voelde me door niemand geholpen.” Hassel denkt er over na om een opleiding te volgen op Barbados, met alle extra kosten van dien.
Door Hazel Durand