AMSTERDAM – “Je weet meer verhalen over mishandeling van ouderen dan je dacht. En dat is eng.” Tien Antilliaanse welzijnswerkers in Nederland concluderen tijdens een voorlichtingsbijeenkomst over ouderenmishandeling dat zij dit vaker hebben gehoord of gezien dan ze dachten. Een deel van hen gaat in juni een training volgen om daarna in steden en wijken voorlichting te geven over dit taboeonderwerp.
De voorbeelden van ouderenmishandeling zijn legio: kinderen die het geld van hun ouders afpakken, vereenzaamde ouderen die zich door familie laten chanteren zodat die op bezoek blijft komen, dementerende ouderen die uitgescholden worden omdat hun ziekte niet begrepen wordt, ouderen die geslagen worden of zelfs seksueel misbruikt. Veel wordt er niet over gesproken, maar dat zou wel moeten, vinden de ouderenbonden. Elk jaar hebben minstens 200.000 ouderen in Nederland te maken met een vorm van mishandeling.
Familiekring
Mishandeling vindt meestal plaats in familiekring. (Klein)kinderen en de eigen partner mishandelen veruit het vaakst (resp. 43 en 37 procent). “Je moet dus kijken naar je eigen bloed”, concludeert een van de aanwezigen. Volgens hem is verbale mishandeling in veel gevallen erger dan fysieke: “Woorden snijden diep. En lang.” Beroepskrachten maken zich er in 3 procent van de gevallen schuldig aan.
Bij Antilliaanse ouderen in Nederland zit de familie niet altijd dichtbij. “Op Curaçao zijn de afstanden klein en is je familie vlakbij, maar in Nederland zijn de afstand veel groter.” De ouderen zijn meer op zichzelf en hun directe omgeving aangewezen. Maar, weten de aanwezigen: hoewel het op de Antilliaanse eilanden vanzelfsprekender is om voor oudere familieleden te zorgen dan in Nederland, wordt ook dit minder. “Iedereen moet werken en spullen afbetalen. Er is geen tijd meer voor elkaar.” Er valt dus aan beide zijden van de oceaan veel te winnen.
Taboe
Om het onderwerp ouderenmishandeling uit de taboesfeer te halen wordt in Nederland nu gestart met voorlichting. Want soms is niet duidelijk wat er allemaal onder valt en gebeurt het onopzettelijk. Hoe leg je een oudere vrouw uit dat ze haar dementerende echtgenoot feitelijk mishandelt als ze hem uitscheld omdat hij iets niet meet weet? Hoe zorg je dat je drukbezette kinderen snappen dat je het leuk vindt om op de kleinkinderen te passen, maar niet vijf of zes dagen per week omdat je zelf ook nog activiteiten hebt?
De welzijnswerkers spreken af in juni een training te volgen om vervolgens door het hele land de wijken in te gaan om Antilliaanse ouderen bewuster te maken van mishandeling.
Het bespreekbaar maken van ouderenmishandeling is onderdeel van de campagne ‘Ouderen in veilige handen’ van het ministerie van Volksgezondheid. Het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten organiseert voorlichting voor alle migrantengroepen in Nederland. Het Overlegorgaan Caribische Nederlanders (OCaN) neemt het voortouw voor de Antillianen in Nederland.
door: Jamila Baaziz