Vrouwen gebruikten vooral ‘verborgen verzet’ tijdens de slavernij om in opstand te komen tegen hun situatie, ontdekte NiNsee-onderzoeker Aspha Bijnaar. In de theatervoorstelling Rebelse Vrouwen wordt dit vrouwelijk verzet in de schijnwerpers gezet. Het stuk gaat over onderdrukking anno 2013 en in de tijd van de slavernij.
Interview met Aspha Bijnaar, deel 1 (bijdrage: Jamila Baaziz)
Interview met Aspha Bijnaar deel 2 (bijdrage: Jamila Baaziz)
Socioloog en slavernijdeskundige Aspha Bijnaar doet onderzoek naar het slavernijverleden en onderzocht de afgelopen tijd de rol van vrouwen in die tijd. Daarover is veel minder bekend dan over de mannelijke slaven en zeker over de vrouwen die zich verzet hebben tegen hun positie.
foto: Jamila Baaziz
Bijnaar raakte geïntrigeerd door wat ze in de stukken vond: “Deze vrouwen zetten veel op het spel. Voor hen was het moeilijker om openlijk rebels te zijn en opstanden teweeg te brengen. Ze hebben een gezin en kinderen en anderen die hen dierbaar zijn op de plantage. Hun daden waren meer verborgen, maar liepen uit van moord en vergiftiging tot werkweigering en het krijgen van een beperkt aantal kinderen uit protest . Mannen kiezen eerder voor groter, openlijk verzet.”
Vernedering
Het verhaal wat haar het meest raakte was dat van een zwarte slavenhoudster die haar eveneens zwarte slavin openlijk vernederde door haar publiekelijk ontkleed zweepslagen toe te laten dienen. “Deze slavin was verliefd op een licht gekleurde, vrije slaaf, die door zijn lichtere huid veel status had. Dat is een intrigerend taboe. Daar kun je allerlei theorieën over verzinnen, bijvoorbeeld dat de slavenhoudster jaloers was op de relatie van haar slavin met deze mulat.”
Vrouwenemancipatie is een onderwerp dat Bijnaar persoonlijk ook altijd bezig heeft gehouden. “Ik heb vroeger – en nog steeds – veel gelezen over de vrouwenstrijd. Daardoor heb ik veel geleerd over hoe je je als vrouw moet opstellen in de samenleving, hoe je zakelijk moet onderhandelen om je doelen waar te maken en je gelukkig te voelen in wat je doet. En dat je niet moet blijven hangen in een situatie die je ongelukkig maakt.”
door: Jamila Baaziz