ROTTERDAM – “De vader van mijn kind blijft een belangrijke figuur, ook al komt ie nooit. Mijn kind moet altijd weten dat het een vader heeft.” Alleenstaande moeders proberen het gemis van een vader bij hun kind zo goed mogelijk op te vangen. Ze willen de relatie tussen vader en kind niet verpesten: “Laat haar dat straks zelf met haar vader afhandelen”, aldus Zulaika, die haar kind sinds twee jaar alleen opvoedt.
Alleenstaande moeders (bijdrage: Jamila Baaziz)
Het is wel lastig als de vader bepaalt wanneer – en of – hij zijn kind ziet. “Ik kan mijn zoon geen duidelijk antwoord geven als hij vraagt wanneer papa weer komt”, zegt jonge moeder Sue-Ann. “Maar ik wil hem ook niet bij zijn vader weghouden. Dus is het een gevecht.” Ook Zulaika heeft leren omgaan met de nukken van haar ex: “Ik heb geleerd dat ik niks tegen de kleine zeg tot ik zeker weet dat hij onderweg is. Dan is zij niet teleurgesteld door iets waar een volwassene niet echt over nadenkt. Als hij dan komt, is het een leuke verrassing.”
Zulaika merkt niet dat haar dochter haar vader echt mist: “Ze vraagt niet om hem ofzo.” Ze probeert zoveel mogelijk de vader en moederrol op zich te nemen. Dat ze ook een baan heeft, maakt alleen wel dat ze haar leven goed moet plannen. “Als moeder wordt verwacht dat je alles kan combineren. En je moet ook wel als je alleen bent. Dus dan lukt het ook.”
Trots
Psychiater Glenn Helberg ziet beroepshalve hoe belangrijk het is dat kinderen zowel een vader als een moeder hebben. “In het algemeen zien we dat kinderen met beide ouders beter op hun poten terechtkomen. Een kind heeft aandacht en zorg nodig op jonge leeftijd. Alleenstaande moeders kunnen die niet altijd voldoende bieden. Als dat ontbreekt gaat het vaak mis in de puberteit. Dan raken ze de grip op hun kind kwijt.”
“De grootste schat die je een kind kunt geven is een gevoel van trots, van eigenwaarde. Dat is meer waard dan geld.” Kinderen tot ongeveer 12 jaar missen hun vader vooral en hopen dat hij er toch nog voor hen zal zijn. Daarna komt er een kentering: “In de puberteit denken kinderen: ‘Dan ga ik wel laten zien wat voor man ik zelf ben.’ En wat ze op straat hebben geleerd is vaak dat ze zich door niemand meer laten teleurstellen. Ze zorgen dat anderen gaan lijden, niet zijzelf. Dat is de boosheid die je dan op straat bij dat soort jongens en meiden ziet.”
Man in huis
“Een jongetje kan niet de man in huis zijn”, zegt Helberg. Op jonge leeftijd moeten kinderen hun talenten ontwikkelen en zich goed leren voelen over hun kwaliteiten. In de praktijk hoort hij verhalen dat jongens soms de vaderrol overnemen als hun vader weggaat. En dat kan tot gedragsproblemen leiden. “Deze jongens zien andere mannen als concurrent, want: zij zijn toch de baas en de man in huis?” Zo komt het dat een jongen op school bijvoorbeeld moeite kan hebben iets aan te nemen van een leraar.
JR kent het gemis van een vader: “Mijn vader was een klootzak, die veel van vrouwen houdt. Ik heb veel broers en zusjes, maar die zie ik allemaal niet. Ik ben boos op mijn vader en praat niet met hem, ook al is hij nu in Nederland.” Hij vindt het knap dat zijn moeder hem alleen heeft opgevoed: “Dat kan ik haar nooit terugbetalen.” Dat vriendjes wel vaders hebben, vond hij als kind moeilijk. “Daarom wil ik niet dat mijn kinderen opgroeien zonder vader.”
Serie vaderschap
Lees en beluister ook de andere delen van deze serie over vaderschap bij Antillianen:
Aflevering: geschiedenis Antilliaans vaderschap (1)
Aflevering: de ‘onregelmatige vader’ (2)
Aflevering: de ‘af en toe vader’ (3)
Aflevering: betrokken vaderschap (4)
Zulaika en Sue-Ann zijn niet de echte namen van de geïnterviewden. Zij willen de vaders van hun kinderen niet publiekelijk in een kwaad daglicht stellen.
Door Jamila Baaziz