Bewoners en vrijwilligers spelen domino bij de dagopvang voor ouderen in Rotterdam-Zuid. Foto: Pieter Hofmann.
AMSTERDAM/
ROTTERDAM –“Ik wilde niet dat hij dakloos werd, dus woonde hij bij mij. Iedere moeder zou haar kind helpen, maar in Nederland zien ze dat niet. Zo kun je niet leven. Dit is heel moeilijk.”
Aan het woord is de Curaçaose Juana¹ (73). Ze heeft dertig jaar in Nederland gewoond en gewerkt. Haar zoon trok na zijn echtscheiding tijdelijk bij haar in en hierdoor wordt ze flink gekort op haar pensioen. Wanneer je namelijk met iemand samenwoont, verwacht de Staat dat de kosten gedeeld worden.
Een reportage van Pieter Hofmann
Wie in Nederland woont en werkt, krijgt na zijn pensionering een AOW-uitkering (Algemene Ouderdomswet). Maar, als je tussen je vijftiende en vijfenzestigste een tijd in het buitenland hebt gewoond zoals veel Antillianen en andere migranten, krijg je minder. Deze mensen krijgen aanvullend pensioen (AIO) tot bijstandsniveau.
Kostendelersnorm
De AIO valt alleen niet onder de AOW, maar onder de bijstand en aan mensen met bijstand worden meer eisen gesteld dan aan pensioengerechtigden. Zo mag je met een AIO-uitkering niet zomaar naar het buitenland (of thuisland): dat wordt aangemerkt als vakantie. Ook word je geacht kosten te delen wanneer je samenwoont en ontvang je dus minder pensioen. Dat geldt ook voor (hulpbehoevende) mensen die bij familie gaan wonen zoals bij Juana.
Prijskaartje
Juana’s moederliefde komt dus met een fiks prijskaartje: er wordt maandelijks 600 euro afgetrokken van haar pensioen: ze krijg nog 297 per maand. Juana heeft geen idee hoe ze dit moet opvangen.
Haar zoon springt financieel bij waar hij kan en ze doet haar best goedkoper te gaan wonen. Juana zou elke goedkopere huurwoning accepteren, vertelt ze. Zelfs als dat uit de buurt is en ze daardoor niet naar de wekelijkse bijeenkomst voor Antilliaanse ouderen kan. “Of ik dan niet eenzaam wordt? Ik ben al eenzaam sinds mijn man is overleden.” De zorgen maken haar ziek. “Ik zit echt in de stress. Ik heb geen zin meer, in niks.”
Daklozen helpen
De regeling treft ook Robert Nahr uit Curaçao. Als ervaringsdeskundige helpt hij dak- en thuislozen. Ze mogen een aantal maanden bij hem wonen om hun leven op orde te brengen. Hij heeft er nooit een cent voor gevraagd.
“Ik heb iemand die op straat leefde in huis genomen”, vertelt Nahr. “Dat was een proces van vier maanden papierwerk. Ik kreeg in plaats van een volledige uitkering plotseling een daklozenuitkering. Mijn huur werd niet meer volledig betaald, mijn schuld bij de bank ook niet.” Nahr is 327 euro per maand gekort op zijn uitkering. Van zijn vakantiegeld, waar hij schulden van betaalde, is bijna niets meer over. Hij is uiteindelijk zwart gaan werken om het hoofd boven water te houden.
2 euro
Het verhaal van Juana en Nahr is zeker verhaal is niet uniek, volgens Ruthmila Cicilia. Op vrijwillige basis runt Cicilia een wekelijkse dagopvang voor Antilliaanse ouderen die het niet breed hebben. Elke woensdag komen ze samen in Rotterdam-Zuid. “Hier krijgen ze een maaltijd, daar vragen we 2 euro voor. Sommigen hebben zelfs dat niet en blijven dan weg. Het is triest.”
Zaak
De kostendelersnorm treft ongeveer 6000 ouderen, het overgrote deel van hen is migrant. Diverse migrantenorganisaties hebben daarom een zaak aangespannen bij het College voor de Rechten van de Mens. Zij vinden de zogeheten kostendelersnorm onrechtvaardig. De zaak wordt eind juni behandeld.
¹Om privacyredenen wil ze haar achternaam niet noemen
Door Pieter Hofmann
